ئۇيغۇردىكى ھەدىس تەكشۈرگۈچى مكتشف الحديث باللغة الإنجليزية
 
Hadith   807   الحديث
الأهمية: لن يدخل النار رجل شهد بدرًا والحديبية


باشتېما:

بەدىر ئۇرۇشى ۋە ھۈدەيبىيە سۈلھىسىگە قاتناشقان كىشى ھەرگىز دوزاخقا كىرمەيدۇ

عن جابر -رضي الله عنهما- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: «لن يدخلَ النارَ رجلٌ شَهِد بدرًا والحُدَيْبِيَة».

جابىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى: «بەدىر ئۇرۇشى بىلەن ھۈدەيبىيە سۈلھىسىگە قاتناشقان كىشى ھەرگىز دوزاخقا كىرمەيدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث أنه لن يدخل النار رجل حضر غزوة بدر وصلح الحديبية مع رسول الله -صلى الله عليه وسلم- وهذه بشارة عظيمة لهم -رضي الله عنهم-.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىلەن بەدىر ئۇرۇشىغا ۋە ھۈدەيبىيە سۈلھىسىگە قاتناشقان كىشى ھەرگىز دوزاخقا كىرمەيدۇ، بۇ كاتتا بېشارەت ئۇلارنىڭ باشقىسىغا لايىق بولمايدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىمام ئەھمەد"مۇسنەد"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11148

 
Hadith   808   الحديث
الأهمية: اللهم اغفر للأنصار، ولأبناء الأنصار، وأبناء أبناء الأنصار


باشتېما:

ئى ئاللاھ ئەنسارىلارغا، ئەنسارىلارنىڭ باللىرىغا ۋە ئەنسارىلارنىڭ نەۋرىلىرىگە مەغپىرەت قىلسىلا

عن زيد بن أرقم -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: «اللهمَّ اغفِرْ للأنصار، ولأبناءِ الأنصار، وأبناءِ أبناءِ الأنصار».

زەيد ئىبنى ئەرقەم رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەنلىكىنى رىۋايەت قىلغان: ئى ئاللاھ ئەنسارلارغا، ئەنسارلارنىڭ باللىرىغا ۋە ئەنسارلارنىڭ نەۋرىلىرىگە مەغپىرەت قىلسىلا

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
في هذا الحديث دعا النبي -صلى الله عليه وسلم- للأنصار بأن يغفر الله -تعالى- لهم ولأبنائهم ولأبناء أبنائهم, وفي ذلك فضيلة ظاهرة لهم ولذريتهم من بعدهم.
576;ۇ ھەدىستە پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئاللاھ تائالادىن ئەنسارىلارنىڭ، ئۇلارنىڭ بالىلىرى ۋە نەۋرىلىرىنىڭ گۇناھلىرىنى مەغپىرەت قىلىشىنى تىلىگەن، بۇنىڭدا ئۇلارنىڭ ۋە ئۇلارنىڭ ئەۋلادىنىڭ پەزىلەتلىك ئىكەنلىكى ئىپادىلەنگەن   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11152

 
Hadith   809   الحديث
الأهمية: هذان سيدا كهول أهل الجنة من الأولين والآخرين إلا النبيين والمرسلين


باشتېما:

بۇ ئىككىسى جەننەت ئەھلى ئىچىدە پەيغەمبەرلەردىن باشقا ئىلگىرىكى ۋە كېيىنكى ئۈممەتلەرنىڭ قىرانلىرىدۇر

عن أنس -رضي الله عنه-، قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم- لأبي بكر وعمر: «هذان سَيِّدا كُهُول أهل الجنة من الأوَّلِين والآخِرين إلا النبيِّين والمرسلين».

ئەنەس ئىبنى مالىك رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دېگەن. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئەبۇ بەكرى بىلەن ئۆمەرگە: بۇ ئىككىسى جەننەت ئەھلى ئىچىدە پەيغەمبەرلەردىن قالسىلا ئىلگىرىكى ۋە كېيىنكى ئۈممەتلەرنىڭ قىرانلىرىدۇر، دېگەن

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
أخبر رسول الله -صلى الله عليه وسلم- أن أبا بكر وعمر -رضي الله عنهما- هما سيِّدا كُهُول أهل الجنة، والمقصود كل من دخل الجنة إلا النبيين والمرسلين، ما قال الشراح، والكهول جمع الكهل وهو من جاوز الثلاثين أو أربعًا وثلاثين إلى إحدى وخمسين سنة، فاعتبر ما كانوا عليه في الدنيا حال هذا الحديث، وإلا فإنه ليس في الجنة كهل، بل من يدخلها ابن ثلاث وثلاثين سنة.
585;ەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم بۇ ھەدىستە ئەبۇ بەكرى بىلەن ئۆمەرنى جەننەت ئەھلىنىڭ قىران ياشلىرى، دېگەن. ھەدىس شەرھىلىگۈچى ئالىملارنىڭ سۆزىگە ئاساسەن بۇ سۆزدىن مەقسەت، پەيغەمبەرلەردىن باشقا، بارلىق جەننەت ئەھلىنىڭ نەۋقىران ياشلىرى، دېمەكچى. الكهول: دېگەن الكهل، نىڭ كۆپلۈكى ئۇ 30 ياكى 34 ياشلاردىن 50 ياشقىچە بولغان كىشلەرنى كۆرسىتىدۇ. بۇ يەردىكى مەقسەت ئەينى زاماندا، رەسۇلۇللاھ ئۇشبۇ ھەدىسنى بايان قىلغان ۋاقىتتىكى ئەبۇ بەكرى بىلەن ئۆمەرنىڭ يېشى كۆزدە تۇتۇلغان. ئەگەر ئۇنداق بولمىغاندا، بۇ ئىككى ساھابىلەرلا ئەمەس بەلكى جەننەتكە كىرگۈغچىلەرنىڭ ھەممىسى 33 ياشلىق نەۋقىران ياشلار بولىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   تىرمىزىي"سۈنەن تىرمىزى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11161

 
Hadith   810   الحديث
الأهمية: اللهم إني أحبه فأحبه، وأحب من يحبه


باشتېما:

ئى ئاللاھ، مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن، سەنمۇ ئۇنى ياخشى كۆرگىن ۋە ئۇنى ياخشى كۆرىدىغانلارنىمۇ ياخشى كۆرگىن

عن أبي هريرة -رضي الله عنه- قال: كنتُ مع رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في سوق من أسواق المدينة، فانصرف فانصرفتُ، فقال: «أين لُكَعُ -ثلاثا- ادعُ الحسن بن علي». فقام الحسن بن علي يمشي وفي عنقه السِّخَاب، فقال النبي -صلى الله عليه وسلم- بيده هكذا، فقال الحسن بيده هكذا، فالتزمه فقال: «اللهم إني أُحبه فأَحبَّه، وأَحبَّ من يحبه». وقال أبو هريرة: فما كان أحد أحب إليَّ من الحسن بن علي، بعد ما قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم- ما قال.

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ: مەن مەدىنىنىڭ بازارلىرىدىن بىرىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىلەن بىللە ئىدىم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام قايتقاندا بىرگە قايتتىم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۈچ قېتىم: «نەۋرەم قېنى؟، ھەسەن ئىبنى ئەلىنى چاقىرغىن» دېدى، ھەسەن ئىبنى ئەلى بوينىغا بويۇنچۇق ئاسقان ھالەتتە كەلدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام غۇلىچىنى ئاچتى، ھەسەن ئىبنى ئەلىمۇ غۇلىچىنى ئاچتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنى باغرىغا بېسىپ تۇرۇپ: «ئى ئاللاھ! مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن، سەنمۇ ئۇنى ياخشى كۆرگىن ۋە ئۇنى ياخشى كۆرىدىغانلارنىمۇ ياخشى كۆرگىن» دېدى، ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مەن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاشۇ سۆزىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن ماڭا ھېچ كىشى ھەسەن ئىبنى ئەلىدەك ياخشى كۆرۈلىدىغان بولمىدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
كان أبو هريرة -رضي الله عنه- مع رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في سوق من أسواق المدينة، فانصرف -عليه الصلاة والسلام- من السوق وانصرف معه أبو هريرة، فأتى -صلى الله عليه وسلم-    إلى بيت فاطمة -رضي الله عنها- فسأل عن الحسن -رضي الله عنه- فقال: «أين لُكَع» يعني: أين الطفل الصغير؟ ادعوه لي، فقام الحسن بن علي يمشي وفي عنقه قلادة فمد النبي -صلى الله عليه وسلم- يده ليعانق الحسن، ومد الحسن يده فاعتنقا، فقال النبي -صلى الله عليه وسلم-: اللهم إني أحب الحسن فأحبه، وأحب كل من يحبه. قال أبو هريرة: فما كان أحد أحب إلي من الحسن بن علي -رضي الله عنهما- بعدما قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم- ما قال.
574;ەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىلەن مەدىنىنىڭ بازىرىدا بىللە ئىدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بازاردىن قايتقاندا بىرگە قايتتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام پاتىمە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ ئۆيىگە كېلىپ ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى سوراپ: «نەۋرەم قېنى؟ ئۇنى ماڭا چاقىرىپ بېرىڭلار» دېدى، ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مېڭىپ كەلدى، ئۇنىڭ بوينىغا بويۇنچۇق ئېسىقلىق ئىدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى قۇچاقلاش ئۈچۈن غۇلىچىنى يايدى، ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇمۇ قولىنى سۇندى، ئىككەيلەن قۇچاقلاشتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئى ئاللاھ! مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن، سەنمۇ ئۇنى ياخشى كۆرگىن ۋە ئۇنى ياخشى كۆرىدىغانلارنىمۇ ياخشى كۆرگىن» دېدى، ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: مەن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ شۇ سۆزىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن ماڭا ھېچ كىشى ھەسەن ئىبنى ئەلىدەك ياخشى كۆرۈلىدىغان بولمىدى   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11171

 
Hadith   811   الحديث
الأهمية: أخرج النبي -صلى الله عليه وسلم- ذات يوم الحسن، فصعد به على المنبر، فقال: ابني هذا سيد، ولعل الله أن يصلح به بين فئتين من المسلمين


باشتېما:

بىر كۈنى پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام نەۋرىسى ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى مەسچىتكە بىرگە ئېلىپ چىقىپ مۇنبەرگە چىقتى ۋە: «مېنىڭ بۇ نەۋرەم ئالى جاناپتۇر، ئاللاھ تائالا بۇنىڭ سەۋەبى بىلەن مۇسۇلمانلاردىن بولغان ئىككى جامائەتنىڭ ئارىسىنى ئىسلاھ قىلىدۇ» دېدى

عن أبي بكرة -رضي الله عنه- قال: أخرج النبي -صلى الله عليه وسلم- ذات يوم الحسن، فصعد به على المنبر، فقال: «ابني هذا سيِّد، ولعلَّ اللهَ أن يُصلحَ به بين فئتين من المسلمين».

بىر كۈنى پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام نەۋرىسى ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى مەسچىتكە بىرگە ئېلىپ چىقىپ مۇنبەرگە چىقتى ۋە: «مېنىڭ بۇ نەۋرەم ئالى جاناپتۇر، ئاللاھ تائالا بۇنىڭ سەۋەبى بىلەن مۇسۇلمانلاردىن بولغان ئىككى جامائەتنىڭ ئارىسىنى ئىسلاھ قىلىدۇ» دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
أخرج النبي -صلى الله عليه وسلم- ذات يوم الحسن معه إلى المسجد وهو غلام صغير، فصعد به على منبر مسجده الشريف، وأخبر الناس أن ابنه الحسن سيد، كريم الأصل، شريف النسب، ينتمى إلى أشرف بيت وُجد على وجه الأرض، وأن الله -سبحانه- سيصلح به بين جماعتين متخاصمتين متقاتلتين من المسلمين، فيجمع الله به بين تلك الجماعتين خاصة، ويلتئم بذلك شمل المسلمين عامة.
ولا شك أن في هذا الحديث الشريف علامة من علامات نبوته -صلى الله عليه وسلم- حيث أخبر فيه -صلى الله عليه وسلم- على ما يقوم به هذا السيد الكريم الحسن بن علي -رضي الله عنهما- من جمع كلمة المسلمين، والإِصلاح بينهم، ورفع النزاع بين الطائفتين، ووقع ذلك بتنازله عن الخلافة لمعاوية، مما أدى إلى التئام الشمل، وحقن الدماء، وذلك في عام الجماعة سنة 40 أو 41.
662;ەيغەمبەرئەلەيھىسسالام بىركۈنى نەۋرىسى ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى ئۆزى بىلەن مەسچىتكە بىرگە ئىلىپ چىقتى، ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ كېچىك ئېدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇنى كۆتۈرۈپ مۇنبەرگە چىقىپ كىشىلەرگە نەۋرىسى ھەسەننىڭ ئالى جاناپ، ئەسلى ئۇلۇغ، ئېسىل نەسەپلىك، زېمىن يۈزىدىكى ئەڭ ئېسىل ئائىلىگە نىسبەت بېرىلىدىغانلىقى، ئاللاھ تائالانىڭ بۇ نەۋرىسى سەۋەبىدىن مۇسۇلمانلاردىن ئۆز-ئارا ئۇرۇش قىلىشىۋاتقان ئىككى جامائەتنىڭ ئارىسىنى ئىسلاھ قىلىدىغانلىقى، شۇنىڭ بىلەن بۇ ئىككى جامائەتنىڭ بىرلىشىدىغانلىقى ۋە ئومۇمى مۇسۇلمانلارنىڭ بىر گەۋدە بولىدىغانلىقى توغرىسىدا خەۋەر بەرگەن. بۇ ھەدىس پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ نەۋرىسى ھەسەن ئىبنى ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇسۇلمانلاردىن بولغان كاتتا ئىككى جامائەتنى بىرلەشتۈرۈپ ئۇلارنىڭ ئارىسىنى ئىسلاھ قىلىپ، ئارىدىكى تالاش-تارتىشنى تۈگىتىدىغانلىقىدىن خەۋەر بەرگەنلىكى، رەسۇلۇللاھنىڭ پەيغەمبەرلىك ئالامەتلىرىدىن بىرى ھېسابلىنىدىغانلىقىدا ھېچشەك يوق. بۇ ئىش ھەسەن ئىبنى ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇئاۋىيە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇغا خىلاپەتتىن چۈشۈپ بېرىش بىلەن ھاسىل بولغان. شۇنىڭ بىلەن مۇسۇلمانلاردىن بولغان بۇ ئىككى جامائەت بىرلىشىپ ئۇلارنىڭ ھاياتى ساقلىنىپ قالغان. بۇ يىل ھىجىريىنىڭ 40 ياكى 41-يىلى يەنى جامائەت بىرلەشكەن يىل دەپ ئاتالغان   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11172

 
Hadith   812   الحديث
الأهمية: من أحب الحسن والحسين فقد أحبني، ومن أبغضهما فقد أبغضني


باشتېما:

كىمكى ھەسەن بىلەن ھۈسەيننى ياخشى كۆرسە، مېنى ياخشى كۆرگەن بولدى، ئۇ ئىككىسىنى ئۆچ كۆرگەن كىشى مېنى ئۆچ كۆرگەن بولىدۇ

عن أبي هريرة -رضي الله عنه- قال: قال النبي -صلى الله عليه وسلم-: «مَن أحبَّ الحسن والحُسين فقد أحبَّني، ومَن أبغضهما فقد أبغضني».

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى: «كىمكى ھەسەن بىلەن ھۈسەيننى ياخشى كۆرسە، مېنى ياخشى كۆرگەن بولدى، ئۇ ئىككىسىنى ئۆچ كۆرگەن كىشى مېنى ئۆچ كۆرگەن بولدى»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
من أحب الحسن والحسين سبطي النبي -صلى الله عليه وسلم- فقد أحب النبي -صلى الله عليه وسلم-، ومن كرههما فقد كره النبي -صلى الله عليه وسلم-، وهذا دليل على مكانتهما.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: كىمكى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ نەۋرىسى ھەسەن بىلەن ھۈسەيننى ياخشى كۆرىدىكەن، ئۇ كىشى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ياخشى كۆرگەن بولىدۇ، كىمكى ئۇ ئىككىسىنى ئۆچ كۆرىدىكەن، ئەمەلىيەتتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ئۆچ كۆرگەن بولدى. بۇ ھەدىس رەسۇلۇللاھنىڭ نەزىرىدە ئۇ ئىككەيلەننىڭ مەرتىۋىسىنىڭ يۇقىرى ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11173

 
Hadith   813   الحديث
الأهمية: لم يتزوج النبي -صلى الله عليه وسلم- على خديجة حتى ماتت


باشتېما:

پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم خەدىچە رەزىيەللاھۇ ئەنھا ۋاپات بولغانغا قەدەر باشقا ئايال بىلەن نىكاھلانمىغان

عن عائشة -رضي الله عنها-، قالت: «لم يتزوج النبي -صلى الله عليه وسلم- على خديجة حتى ماتت».

ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دېدى: پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم خەدىچە رەزىيەللاھۇ ئەنھا ۋاپات بولغانغا قەدەر باشقا ئايال بىلەن نىكاھلانمىغان

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
لم يتزوج النبي -صلى الله عليه وسلم- على خديجة بنت خويلد -رضي الله عنها- حتى ماتت, وهذا يدل على مكانة خديجة عند النبي -صلى الله عليه وسلم-، وهي أولى زوجاته.
662;ەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام خەدىچە بىنتى خۇۋەيلىد رەزىيەللاھۇ ئەنھا ۋاپات بولغانغا قەدەر باشقا ئايال بىلەن توي قىلمىغان، بۇ خەدىچەنىڭ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ نەزىرىدىكى ئورنىنى ۋە ئاياللىرىنىڭ ئەڭ ئالدىنقى قاتارىدا تۇردىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىمام مۇسلىم"سەھىھ مۇسلىم"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11176

 
Hadith   814   الحديث
الأهمية: إني لأعلم إذا كنت عني راضية، وإذا كنت علي غضبى


باشتېما:

مەن سىزنىڭ مەندىن خۇرسەن بولغان ۋە خاپا بولغان ۋاقتىڭىزنى بىلىمەن

عن عائشة -رضي الله عنها- قالت: قال لي رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: «إنِّي لأعلمُ إذا كنتِ عنِّي راضيةً، وإذا كنتِ عليَّ غَضْبَى». قالت: فقلتُ: مِن أين تَعْرف ذلك؟ فقال: «أمَّا إذا كنتِ عني راضيةً، فإنكِ تقولين: لا وربِّ محمد، وإذا كنتِ علي غَضبى، قلتِ: لا وربِّ إبراهيم». قالت: قلتُ: أجل والله يا رسول الله، ما أهْجُرُ إلَّا اسمَك.

ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ماڭا: «مەن سىزنىڭ مەندىن خۇرسەن بولغان ۋە خاپا بولغان ۋاقتىڭىزنى بىلىمەن» دېگەندە، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا: بۇنى قانداق بىلىلا؟ دەيدۇ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «مەندىن خۇرسەن بولسىڭىز مۇھەممەدنىڭ پەرۋەردىگارى بىلەن قەسەم دەيسىز، ئەگەر مەندىن رەنجىپ قالسىڭىز ئىبراھىمنىڭ پەرۋەردىگارى بىلەن قەسەم دەيسىز» دېدى، مەن: ئاللاھ بىلەن قەسەم ئى ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى! شۇنداق قىلىمەن، پەقەت سىلىنىڭ ئىسىملىرىنى تاشلاپ قويىمەن دېدىم

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
قالت عائشة -رضي الله عنها-: قال لي رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: إني لأعلم متى تكونين راضية عني، ومتى تكونين غضبانة علي. فقالت له: من أين تعرف ذلك؟ فقال -صلى الله عليه وسلم-: إذا كنت راضية عني فإنك تقولين: لا ورب محمد، فتذكرين اسمي في قسمك، وإذا كنت غضبانة علي من وجه من الوجوه الدنيوية المتعلقة بالمعاشرة الزوجية قلت في قسمك: لا ورب إبراهيم، فتعدلين عن اسمي إلى اسم إبراهيم. قالت: نعم والله يا رسول الله، ما أترك إلا ذكر اسمك عن لساني مدة غضبي، ولكن المحبة ثابتة دائمًا في قلبي.
574;ائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دەيدۇ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ماڭا: «مەن سىزنىڭ قانداق ۋاقىتتا مەندىن خۇرسەن بولغان ۋە قانداق ۋاقىتتا مەندىن رەنجىپ قالغانلىقىڭىزنى ياخشى بىلىمەن» دېدى. مەن: بۇنى قانداق بىلىلا؟ دېدىم، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «سىز مەندىن خۇرسەن بولسىڭىز مۇھەممەدنىڭ پەرۋەردىگارى بىلەن قەسەم دەپ قەسىمىڭىزدە مېنىڭ ئىسمىمنى زىكىر قىلىسىز، ئەگەر دۇنيالىق ۋە ئەر-ئاياللىق تۇرمۇشقا مۇناسىۋەتلىك مەلۇم ئىشلار بىلەن مەندىن رەنجىپ قالسىڭىز قەسىمىڭىزدە ئىبراھىمنىڭ پەرۋەردىگارى بىلەن دەپ مېنىڭ ئىسمىمنى ئىبراھىمنىڭ ئىسمىغا ئالماشتۇرىسىز» دېدى، مەن: شۇنداق ئى ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى! ئاللاھ بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، مەن سىلىدىن رەنجىپ قالغان ۋاقتىمدا تىلىمدىن پەقەت سىلىنىڭ ئىسىملىرىنى تەرك قىلىمەن لېكىن قەلبىمدە سىلىگە بولغان چەكسىز مۇھەببەت مۇستەھكەم ئورناپ كەتكەن دېدىم   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11180

 
Hadith   815   الحديث
الأهمية: كان على النبي -صلى الله عليه وسلم- درعان يوم أحد، فنهض إلى الصخرة، فلم يستطع، فأقعد طلحة تحته، فصعد النبي -صلى الله عليه وسلم- عليه حتى استوى على الصخرة، فقال: سمعت النبي -صلى الله عليه وسلم- يقول: أوجب طلحة


باشتېما:

ئوھۇد ئۇرۇشى بولغان كۈنىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇچىسىدا ئىككى دانە ساۋۇت بار ئىدى، ئۇ بىر قورام تاش ئۈستىگە چىقماقچى بولۇپ چىقالمىدى، تەلھە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئۇنىڭ يېنىدا ئولتۇردى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا دەسسەپ تۇرۇپ تاشنىڭ ئۈستىگە چىقتى، تەلھە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «تەلھە قولغا كەلتۈردى» دېگەن سۆزىنى ئاڭلىدىم دەيدۇ

عن الزُّبير بن العَوَّام -رضي الله عنه- قال: كان على النبي -صلى الله عليه وسلم- دِرْعان يوم أحد، فنهض إلى الصَّخرة فلم يستطع، فأَقعد طلحة تحته، فصعد النبي -صلى الله عليه وسلم عليه- حتى استوى على الصخرة، فقال: سمعتُ النبي -صلى الله عليه وسلم- يقول: «أَوْجِبْ طلحة».

زۇبەير ئىبنى ئەۋۋام رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلغان ھەدىستە، ئوھۇد ئۇرۇشى بولغان كۈنىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇچىسىدا ئىككى دانە ساۋۇت بار ئىدى، ئۇ بىر تاشقا چىقماقچى بولۇپ چىقالمىدى، تەلھە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئۇنىڭ يېنىدا ئولتۇردى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا دەسسەپ تاشنىڭ ئۈستىگە چىقتى،تەلھە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «تەلھە قولغا كەلتۈردى» دېگەن سۆزىنى ئاڭلىدىم دەيدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
كان النبي -صلى الله عليه وسلم- يلبس قميصين من حديد؛ لحمايته من طعنات الأعداء في غزوة أحد، فقام متوجها لصخرة؛ ليصعد عليها فلم يستطع، فجاء طلحة -رضي الله عنه- فقعد تحت النبي -صلى الله عليه وسلم- فصعد عليه حتى صعد على الصخرة، فقال النبي -صلى الله عليه وسلم-: «أوجب طلحة»؛ أي: أن طلحة قد أثبت لنفسه بعمله هذا أو بما فعل في ذلك اليوم الجنة، واستحقها بما عمل.
574;وھۇد ئۇرۇشىدا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام كاپىرلارنىڭ قىلىچ-نەيزىلىرىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئىككى دانە تۆمۈر ئۇرۇش كىيىمى كەيگەن ئىدى، تاشنىڭ ئۈستىگە چىقىشقا تەمشىلىپ بېقىپ چىقالمىدى، تەلھە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ كىلىپ پەستە ئولتۇردى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا دەسسەپ تاشنىڭ ئۈستىگە چىقىپ: «تەلھە قولغا كەلتۈردى» دېدى، يەنى: تەلھەنىڭ ئوھۇد ئۇرۇشى كۈنىدە قىلغان ئەمەلى ئۇنىڭغا جەننەتنى ۋاجىپ قىلدى، ئۇ ئۆزىنىڭ قىلغان مەزكۇر ئەمىلى بىلەن جەننەتكە لايىق بولدى   --  ھەسەن(ھەدىسنى سەھىھ قىلىدىغان تۆت شەرتى تولۇق بولۇپ بەشىنچى شەرتىدە مەسىلە بولسا ھەسەن بولىدۇ)   →   تىرمىزىي"سۈنەن تىرمىزى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11191

 
Hadith   816   الحديث
الأهمية: إن لكل نبي حواريا، وحواري الزبير


باشتېما:

شۈبھىسىزكى، ھەر پەيغەمبەرنىڭ ياردەمچىسى بولىدۇ، مېنىڭ ياردەمچىم زۇبەير

عن جابر -رضي الله عنهما- قال: قال النبي -صلى الله عليه وسلم-: «مَن يأتيني بخبر القوم؟» يوم الأحزاب. قال الزُّبير: أنا، ثم قال: «مَن يأتيني بخبر القوم؟»، قال الزُّبير: أنا، فقال النبي -صلى الله عليه وسلم-: «إنَّ لكل نبي حَوَاريًّا، وحَوَاريِّ الزُّبير».

جابىر ئىبنى ئابدۇللاھ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئەھزاب كۈنىدە: «كىم ماڭا بەنى قۇرەيزىنىڭ خەۋىرىنى ئۇقۇپ كېلىدۇ؟» دېگەندە، زۇبەير: مەن،- دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەنە: «كىم ماڭا بەنى قۇرەيزىنىڭ خەۋىرىنى ئۇقۇپ كېلىدۇ؟» دېگەندە، زۇبەير: مەن، دېدى، بۇ ۋاقىتتا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ھەقىقەتەن ھەر پەيغەمبەرنىڭ ياردەمچىسى بولىدۇ، مېنىڭ ياردەمچىم زۇبەير» دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
لما كانت غزوة الأحزاب وجاءت قريش وغيرهم إلى المدينة؛ ليقاتلوا المسلمين، وحفر النبي صلى الله عليه وسلم الخندق، بلغ المسلمين أن بني قريظة من اليهود نقضوا العهد الذي كان بينهم وبين المسلمين، ووافقوا قريشا على حرب المسلمين، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: من يأتيني بخبر بني قريظة؟ فقال الزبير بن العوام: أنا آتيك بخبرهم، ثم قال عليه الصلاة والسلام مرة أخرى: من يأتيني بخبر بني قريظة؟ فقال الزبير: أنا، فقال النبي صلى الله عليه وسلم حينئذ: إن لكل نبي ناصرًا، وناصري هو الزبير.
574;ەھزاب ئۇرۇشى بولغاندا، قۇرەيش ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرى مۇسۇلمانلار بىلەن ئۇرۇش قىلىش ئۈچۈن مەدىنىگە كەلدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام خەندەك كولىدى، مۇسۇلمانلارغا بەنى قۇرەيزە يەھۇدىيلىرىنىڭ ئۆزلىرى بىلەن مۇسۇلمانلار ئارىسىدىكى ئەھدىنى بۇزۇپ، قۇرەيشلەر بىلەن مۇسۇلمانلارغا قارشى ئۇرۇش قىلىشقا پۈتۈشكەنلىك خەۋىرى كەلدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «كىم ماڭا بەنى قۇرەيزىنىڭ خەۋىرىنى ئۇقۇپ كېلىدۇ؟» دېگەندە، زۇبەير ئىبنى ئەۋۋام: ئۇلارنىڭ خەۋىرىنى مەن ئۇقۇشۇپ كىلەي،- دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەنە بىر قىتىم: «كىم ماڭا بەنى قۇرەيزىنىڭ خەۋىرىنى ئۇقۇپ كېلىدۇ؟» دېگەندە، زۇبەير: مەن، دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئاشۇ ۋاقىتتا: «ھەقىقەتەن ھەر پەيغەمبەرنىڭ ياردەمچىسى بولىدۇ، مېنىڭ ياردەمچىم زۇبەير» دېدى   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11192

 
Hadith   817   الحديث
الأهمية: إذا أراد الله قبض عبد بأرض جعل له بها حاجة


باشتېما:

ئاللاھ تائالا بىر بەندىسىنى مەلۇم بىر زېمىندا ۋاپات تاپقۇزۇشنى مەقسەت قىلسا، ئۇنىڭ ئۈچۈن شۇ يەردە بىر ئېھتىياجىنى قېلىدۇ

عن أبي عزة الهذلي رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله وسلم: «إذا أراد اللهُ قَبْضَ عبد بأرض جعلَ له بها حاجة».

ئەبۇ ئىززتۇل ھۈزەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بايان قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: ئاللاھ تائالا بىر بەندىسىنى مەلۇم بىر زېمىندا ۋاپات تاپقۇزۇشنى مەقسەت قىلسا، ئۇنىڭ ئۈچۈن شۇ زېمىندا بىر ئېھتىياجىنى قېلىدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
إذا أراد الله -تعالى- لعبد من عباده أن يموت بأرض محددة، وليس هو فيها؛ جعل له إلى هذه الأرض حاجة، فإذا ذهب إلى حاجته في هذه الأرض توفاه الله تعالى، وما قدره الله -عز وجل- وكتبه لا بد أن يقع كما قدره، وهذا من الإيمان بالقضاء والقدر.
574;اللاھ تائالا بەندىلىرىدىن بىر بەندىنى مەلۇم بىر زېمىندا ۋاپات تاپقۇزۇشنى مەقسەت قىلسا، ئۇ كىشى ئۇ يۇرت ئەھلىدىن بولمىسا، ئاللاھ تائالا ئۇ كىشى ئۈچۈن شۇ زېمىندا بىر ئېھتىياجىنى قىلىدۇ. ئۇ ئۆزىنىڭ ھاجىتى ئۈچۈن شۇ يەرگە بارىدۇ، ئاللاھ تائالا ئۇنى شۇ يەردە ۋاپات تاپقۇزىدۇ. ئاللاھ بەندىسىگە نېمىنى تەقدىر قىلغان بولسا، ئۇ ئىش ئاللاھ تەقدىر قىلغان بويىچە بولىدۇ. بۇ ئاللاھ تائالانىڭ ھۆكمى ۋە تەقدىرىگە ئىشىنىشتىن ئىبارەتتۇر   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   تىرمىزىي"سۈنەن تىرمىزى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11202

 
Hadith   818   الحديث
الأهمية: إن القبر أول منزل من منازل الآخرة، فإن نجا منه فما بعده أيسر منه، وإن لم ينج منه فما بعده أشد منه


باشتېما:

قەبرە ئاخىرەت مەنزىللىرىدىن تۈنجى مەنزىل، كىم ئۇنىڭدىن قۇتۇلسا كىيىنكىلىرى ئۇنىڭدىن ئاسانراق، ئەگەر ئۇنىڭدىن قۇتۇلالمىسا كېيىنكىسى تېخىمۇ تەس

عن هانئ مولى عثمان قال: كان عثمان إذا وقف على قبر بَكى حتى يَبُلَّ لحيته، فقيل له: تَذْكُر الجنة والنار فلا تَبكي وتبكي مِن هذا؟ فقال: إن رسول الله - صلى الله عليه وسلم- قال: «إنَّ القبرَ أولُ مَنْزِل من منازل الآخرة، فإنْ نجا منه فما بعده أيسر منه، وإنْ لم ينجُ منه فما بعده أشد منه».

ئوسمان ئىبنى ئەففاننىڭ ئازادگەردىسى ھانىئ مۇنداق دېگەن: ئوسمان رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىرەر قەبرە يېنىغا كەلسە ساقىلى ھۆل بولغۇدەك يىغلايتتى، ئۇنىڭغا: جەننەت ۋە دوزاخنى تىلغا ئالساڭ يىغلىمايسەن؟ بۇنىڭدىن يىغلامسەن؟ دېيىلگەندە، ئۇ مۇنداق دېدى: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: قەبرە بولسا ئاخىرەت مەنزىلىدىن تۈنجى مەنزىل، كىم ئۇنىڭدىن قۇتۇلسا كىيىنكى ئىشلىرى ئۇنىڭدىن ئاسانراق، ئەگەر ئۇنىڭدىن قۇتۇلالمىسا كېيىنكىسى تېخىمۇ تەس، دېگەن

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
كان عثمان بن عفان -رضي الله عنه- إذا وقف على قبر بكى حتى تبل دموعه لحيته، فقيل له: تذكر الجنة والنار فلا تبكي وتبكي من القبر؟ فأخبرهم أنه يبكي لأنه سمع رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يخبر أن القبر أول منزل من منازل الآخرة، فإن نجا الإنسان من القبر وما فيه من امتحان وشدة وعذاب فما بعده أسهل منه؛ لأنه لو كان عليه ذنب لكُفِّر بعذاب القبر، وإن لم ينج منه، ولم يتخلص من عذاب القبر ولم يكفر ذنوبه به وبقي عليه شيء مما يستحق العذاب به فما بعده أشد منه؛ لأن عذاب النار أشد.
574;وسمان ئىبنى ئەففان رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىرەر قەبرە يېنىغا كەلسە ساقىلى ھۆل بولغۇدەك يىغلايتتى، ئۇنىڭغا: جەننەت ۋە دوزاخنى تىلغا ئالساڭ يىغلىمايسەن؟ قەبرىدىن يىغلامسەن؟ دېيىلگەندە، ئۇ ئۇلارغا: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ: قەبرە ئاخىرەت مەنزىلىدىن تۈنجى مەنزىل، ئىنسان قەبرىدىن ۋە ئۇنىڭدىكى سىناق، قاتتىقچىلىق ۋە ئازاپتىن قۇتۇلسا كىيىنكىلىرى ئۇنىڭدىن ئاسانراق، چۈنكى قەبرىدىكى ئازاب ئۇنىڭ گۇناھلىرىنى ئۆچۈرىدۇ. ئەمما ئۇنىڭدىن ئۆتەلمەي، قەبرە ئازابىدىن قۇتۇلالمىسا، گۇناھلىرى ئۆچۈرۈلمەي، ئازابلىنىشقا لايىق بىرەر ئىش قالسا ئۇنىڭدىن كېيىنكىسى تېخىمۇ تەس، چۈنكى دوزاخ ئازابى ئەڭ قاتتىق،-دېگەنلىكىنى ئاڭلىغانلىقى ئۈچۈن يىغلايدىغانلىقىنى خەۋەر قىلغان   --  ھەسەن(ھەدىسنى سەھىھ قىلىدىغان تۆت شەرتى تولۇق بولۇپ بەشىنچى شەرتىدە مەسىلە بولسا ھەسەن بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11205

 
Hadith   819   الحديث
الأهمية: إن أحدكم إذا مات عرض عليه مقعده بالغداة والعشي، إن كان من أهل الجنة فمن أهل الجنة، وإن كان من أهل النار فمن أهل النار


باشتېما:

سىلەرنىڭ بىرىڭلار ۋاپات بولغاندا ئۇنىڭغا ئەتىگەن-كەچلەردە ئۇنىڭ ئورنى كۆرسىتىلىپ تۇرىدۇ. ئەگەر جەننەت ئەھلىدىن بولسا، جەننەتتىكى ئورنى، دوزاخ ئەھلىدىن بولسا دوزاختىكى ئورنى كۆرسىتىلىپ تۇرىلىدۇ

عن عبد الله بن عمر -رضي الله عنهما-: أن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- قال: «إنَّ أحدَكم إذا مات عُرِض عليه مقعدُه بالغَدَاة والعَشِي، إن كان من أهل الجنة فمِن أهل الجنة، وإن كان من أهل النار فمِن أهل النار، فيُقال: هذا مقعدُك حتى يبعثك الله يوم القيامة».

ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دېگەن: سىلەرنىڭ بىرىڭلار ۋاپات بولغاندا ئۇنىڭغا ئەتىگەن-كەچلەردە ئۇنىڭ ئورنى كۆرسىتىلىپ تۇرىدۇ. ئەگەر جەننەت ئەھلىدىن بولسا، جەننەتتىكى ئورنى، دوزاخ ئەھلىدىن بولسا دوزاختىكى ئورنى كۆرسىتىلىپ، ئۇنىڭغا: بۇ، قىيامەت كۈنىدە ئاللاھ تائالا سېنى تىرىلدۈرگەن ۋاقىتتىكى سېنىڭ بارىدىغان ئورنۇڭ دېيىلىدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
إذا مات الإنسان عُرض عليه مكانه ومقعده من الجنة أو النار كل صباح ومساء، فإن كان الميت من أهل الجنة فمقعده من مقاعد أهل الجنة يُعرض عليه، وإن كان الميت من أهل النار فمقعده من مقاعد أهل النار يُعرض عليه، وفي هذا العرض تبشير للمؤمن وتخويف للكافر حيث يقال له: هذا مقعدك لا تصل إليه حتى يبعثك الله.
576;ىر كىشى ۋاپات بولغاندا ئۇنىڭغا ھەر كۈنى ئەتىگەن-كەچتە ئۇنىڭغا دوزاختىن ياكى جەننەتتىن بولغان ئورنى كۆرسىتىلىپ، ئەگەر جەننەت ئەھلىدىن بولسا، جەننەتتىكى ئورنى، دوزاخ ئەھلىدىن بولسا دوزاختىكى ئورنى كۆرسىتىلىپ، بۇ، قىيامەت كۈنىدە ئاللاھ تائالا سېنى تىرىلدۈرگەن ۋاقىتتىكى سېنىڭ قارارگاھىڭ دېيىلىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11210

 
Hadith   820   الحديث
الأهمية: وصف بعض نعيم القبر وعذابه


باشتېما:

قەبرىدىكى نېمەت ۋە ئازابنىڭ بەزى سۈپەتلىرى

عن أبي هريرة -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: إذا قُبِر الميت -أو قال: أحدكم- أتاه ملكان أسودان أزرقان، يقال لأحدهما: المُنكَر، وللآخر: النَّكِير، فيقولان: ما كنتَ تقول في هذا الرجل؟ فيقول: ما كان يقول: هو عبد الله ورسوله، أشهد أن لا إله إلا الله، وأن محمدا عبده ورسوله، فيقولان: قد كنا نعلم أنك تقول هذا، ثم يُفْسَح له في قبره سبعون ذِراعا في سبعين، ثم يُنَوَّر له فيه، ثم يقال له: نم، فيقول: أرجع إلى أهلي فأخبرهم، فيقولان: نم كنومة العروس الذي لا يوقِظه إلا أحب أهله إليه، حتى يبعثه الله من مَضْجعه ذلك، وإن كان منافقا قال: سمعتُ الناس يقولون، فقلت مثله، لا أدري، فيقولان: قد كنا نعلم أنك تقول ذلك، فيقال للأرض: التَئِمي عليه، فتَلْتَئِم عليه، فتختلف فيها أضلاعه، فلا يزال فيها مُعذَّبا حتى يبعثه الله من مَضْجعه ذلك.

ئەبۇ ھۈرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: مېيت قەبرىگە قويۇلغاندا قەبرىگە كۆك كۆز قارىماتاق ئىككى پەرىشتە كىرىدۇ، ئۇنىڭ بىرى مۇنكەر يەنە بىرى نەكىر دېيىلىدۇ، ئۇلار مېيىتتىن: پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنى مەقسەت قىلىپ: بۇ كىشى توغرىسىدا نېمە دەيسەن؟ دەپ سورايدۇ، مۇسۇلمان دۇنيادا دېگەندەك: ئۇ ئاللاھنىڭ بەندىسى ۋە ئەلچىسى، ئاللاھنىڭ ھېچقانداق شېرىكى يوق، ئۇنىڭدىن باشقا ئىبادەتكە ھەقلىق مەئبۇد بەرھەق يوق، مۇھەممەدئەلەيھىسسالام ئاللاھنىڭ بەندىسى ۋە ئەلچىسى دەپ گۇۋاھلىق بېرىمەن دەيدۇ، ئۇ ئىككى پەرىشتە: سېنىڭ مۇشۇنداق دەيدىغانلىقىڭنى بىلەتتۇق دەيدۇ، ئاندىن ئۇ كىشىنىڭ قەبرىسى ھەر تەرەپكە يەتمىش گەزدىن كېڭەيتىلىدۇ، قەبرىنىڭ ئېچى نۇرغا توشۇپ يوپ-يورۇق بولىدۇ. ئۇ كىشىگە: ئارام ئىلىپ ئۇخلا دېيىلىدۇ، ئۇ كىشى: مەن دۇنياغا قايتىپ ئائىلەمدىكىلەرگە ئەھۋالىمنىڭ ياخشى ئىكەنلىكى توغرىسىدا خەۋەر قىلاي، ئۇلار بۇنىڭدىن خۇرسەن بولۇپ مېنىڭ ئەھۋالىمدىن قايغۇرمىسۇن دەيدۇ. ئىككى پەرىشتە ئۇنىڭغا: ئۆز مەشۇقىدىن باشقا كىشى ئويغاتمايدىغان يېڭى ئۆيلەنگەن يىگىتتەك ئارام ئىلىپ ئۇخلا دەيدۇ، ئۇ كىشى ئاللاھ قىيامەت كۈنى قەبرىدىن قوزغىغانغا قەدەر شېرىن ئۇيقۇدا ئۇخلايدۇ. ئەگەر قەبرىگە قويۇلغان مېيت مۇناپىق بولسا: بىلمەيمەن، مەن كىشىلەرنىڭ شۇنداق دەۋاتقانلىقىنى ئاڭلىغان، مەنمۇ شۇلارنىڭ سۆزىنىڭ ئوخشىشىنى دېگەن ئىدىم، دەيدۇ، ئىككى پەرىشتە: بىز سېنىڭ شۇنداق دەيدىغانلىقىڭنى بىلەتتۇق دەيدۇ، زېمىنغا: ئۇنى سىققىن دېيىلىدۇ، زېمىن ئۇنى چىڭ سىقىپ قوۋۇرغىلىرىنى بىر-بىرىگە ئۆتەشتۈرىۋىتىدۇ، ئاللاھ قىيامەت كۈنى ئۇنى شۇ جايدىن قوزغىغانغا قەدەر، شۇ ئازاب بىلەن ئازابلىنىدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
إذا دُفن الميت أتاه ملكان أسودان أزرقان، اسم أحدهما: المنكر، والآخر: النكير، فيقولان له: ما كنت تقول في هذا الرجل؟ يريدان النبي -عليه الصلاة والسلام-، فيقول: هو عبد الله ورسوله، أشهد أن لا إله إلا الله، وأن محمدا عبده ورسوله، فيقولان: قد كنا نعلم أنك تقول هذا؟ ثم يوسع له في قبره سبعون ذراعا في سبعين ذراعا، ثم ينوَّر له في قبره، ثم يقال له: نم. فيقول: أريد الرجوع إلى أهلي، فأخبرهم بأن حالي طيب؛ فيفرحوا بذلك ولا يحزنوا عليَّ. فيقولان له: نم كنومة العروس الذي لا يوقظه من نومه إلا أحب أهله إليه، فينام نومًا طيبا حتى يبعثه الله يوم القيامة، وإن كان منافقا قال: سمعتُ الناس يقولون قولا، وهو أن محمدا رسول الله، فقلت مثل قولهم، ولا أدري أنه نبي في الحقيقة أم لا، فيقولان: قد كنا نعلم أنك تقول ذلك، فيقال للأرض: انضمي واجتمعي عليه وضيقي عليه، فتجتمع أجزاؤها عليه، حتى تزول أضلاعه عن الهيئة المستوية التي كانت عليها، من شدة انضمامها عليه، وشدة الضغطة وانعصار أعضائه، وتجاوز جنبيه من كل جنب إلى جنب آخر، فلا يزال في تلك الحالة معذبا حتى يبعثه الله -عز وجل- يوم القيامة.
605;ېيت قەبرىگە قويۇلغاندا قەبرىگە كۆك كۆز قارىماتاق ئىككى پەرىشتە كىرىدۇ، ئۇنىڭ بىرى مۇنكەر يەنە بىرى نەكىر دېيىلىدۇ، ئۇلار مېيىتتىن: پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنى مەقسەت قىلىپ: بۇ كىشى توغرىسىدا نېمە دەيسەن؟ دەپ سورايدۇ، مۇسۇلمان دۇنيادا دېگەندەك: ئۇ ئاللاھنىڭ بەندىسى ۋە ئەلچىسى، ئاللاھنىڭ ھېچقانداق شېرىكى يوق، ئۇنىڭدىن باشقا ئىبادەتكە ھەقلىق مەئبۇد بەرھەق يوق، مۇھەممەدئەلەيھىسسالام ئاللاھنىڭ بەندىسى ۋە ئەلچىسى دەپ گۇۋاھلىق بېرىمەن دەيدۇ، ئۇ ئىككى پەرىشتە: سېنىڭ مۇشۇنداق دەيدىغانلىقىڭنى بىلەتتۇق دەيدۇ، ئاندىن ئۇ كىشىنىڭ قەبرىسى ھەر تەرەپكە يەتمىش گەزدىن كېڭەيتىلىدۇ، قەبرىنىڭ ئېچى نۇرغا توشۇپ يوپ-يورۇق بولىدۇ. ئۇ كىشىگە: ئارام ئىلىپ ئۇخلا دېيىلىدۇ، ئۇ كىشى: مەن دۇنياغا قايتىپ ئائىلەمدىكىلەرگە ئەھۋالىمنىڭ ياخشى ئىكەنلىكى توغرىسىدا خەۋەر قىلاي، ئۇلار بۇنىڭدىن خۇرسەن بولۇپ مېنىڭ ئەھۋالىمدىن قايغۇرمىسۇن دەيدۇ. ئىككى پەرىشتە ئۇنىڭغا: ئۆز مەشۇقىدىن باشقا كىشى ئويغاتمايدىغان يېڭى ئۆيلەنگەن يىگىتتەك ئارام ئىلىپ ئۇخلا دەيدۇ، ئۇ كىشى ئاللاھ قىيامەت كۈنى قەبرىدىن قوزغىغانغا قەدەر شېرىن ئۇيقۇدا ئۇخلايدۇ. ئەگەر قەبرىگە قويۇلغان مېيت مۇناپىق بولسا: مەن كىشىلەرنىڭ ئۇ مۇھەممەدئەلەيھىسسالام، ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى دېگەنلىكىنى ئاڭلىغان، مەنمۇ ئاشۇنداق دەيمەن، ئۇ ھەق پەيغەمبەرمۇ ياكى ئۇنداق ئەمەسمۇ بۇنى بىلمەيمەن دەيدۇ. ئىككى پەرىشتە: بىز سېنىڭ شۇنداق دەيدىغانلىقىڭنى بىلەتتۇق دەيدۇ، زېمىنغا: ئۇنى ناھايىتى چىڭ سىققىن، قىستىغىن دېيىلىدۇ، زېمىن ئۇنى بەك چىڭ سىقىپ ئۇنىڭ قوۋۇرغىلىرىنى بىر-بىرىگە ئۆتەشتۈرىۋىتىدۇ، زېمىننىڭ بەك چىڭ سىقىشى بىلەن قوۋۇرغىلىرى بىر-بىرىگە كىرىشىپ، بەدەنلىرى ئۇۋۇلۇپ، بىر بىقىنى يەنە بىر تەرەپكە ئۆتۈپ كېتىدۇ، ئاللاھ قىيامەت كۈنى ئۇنى شۇ جايدىن قوزغىغانغا قەدەر ئاشۇ ئازاب بىلەن ئازابلىنىدۇ   --  ھەسەن(ھەدىسنى سەھىھ قىلىدىغان تۆت شەرتى تولۇق بولۇپ بەشىنچى شەرتىدە مەسىلە بولسا ھەسەن بولىدۇ)   →   تىرمىزىي"سۈنەن تىرمىزى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11211

 
Hadith   821   الحديث
الأهمية: أشرف النبي -صلى الله عليه وسلم- على أطم من آطام المدينة، فقال: هل ترون ما أرى، قالوا: لا، قال: فإني لأرى الفتن تقع خلال بيوتكم كوقع القطر


باشتېما:

پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەدىنىنىڭ قورغانلىرىدىن بىر قورغانىڭ ئۈستىگە چىقىپ ئەتراپقا قاراپ، ساھابىلارغا: «مەن كۆرگەننى كۆرەلەمسىلەر؟» دېدى، ساھابىلار: ياق دېدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «سىلەرنىڭ ئۆيۈڭلارنىڭ ئارىسىغا چۈشكەن پىتنىنى يامغۇر تامچىسىنىڭ چۈشكەنلىكىنى كۆرگەندەك كۆرىۋاتىمەن»دېدى

عن أسامة بن زيد -رضي الله عنهما- قال: أشرفَ النبيُّ -صلى الله عليه وسلم- على أُطُم من آطام المدينة، فقال: «هل ترون ما أرى؟» قالوا: لا، قال: «فإنِّي لأرى الفتنَ تقع خِلال بيوتكم كوَقْع القَطْر».

ئۇسامە ئىبنى زەيد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ: «پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەدىنىنىڭ قورغانلىرىدىن بىر قورغاننىڭ ئۈستىگە چىقىپ ئەتراپقا قاراپ، ساھابىلارغا: «مەن كۆرگەننى كۆرەلەمسىلەر؟»دېدى، ساھابىلار: ياق دېدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «سىلەرنىڭ ئۆيۈڭلارنىڭ ئارىسىغا چۈشكەن پىتنىنى خۇددى يامغۇر تامچىسىنىڭ چۈشكەنلىكىنى كۆرگەندەك كۆرۈۋاتىمەن»دېدى»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
نظر النبي -صلى الله عليه وسلم- من مكانٍ عالٍ فوق حصن من حصون المدينة فقال لأصحابه: هل ترون ما أرى؟ إني أرى الفتن تقع وسط بيوتكم كما يقع المطر بكثرة وغزارة. وهو إشارة إلى الحروب والفتن الواقعة في المدينة، كمقتل عثمان، ووقعة الحرة وغيرها.
662;ەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەدىنە سىپىللىرىدىن بىرىنىڭ ئۈستىگە چىقىپ ئەتراپقا قاراپ، ساھابىلارغا: «مەن كۆرگەننى كۆرەلەمسىلەر؟ سىلەرنىڭ ئۆيۈڭلارنىڭ ئارىسىغا چۈشكەن پىتنىنى، خۇددى شاقىراپ ياققان يامغۇر چۈشكەنلىكىنى كۆرگەندەك كۆرۈۋاتىمەن»دېدى. بۇ ھەدىس ئوسمان رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشى، ھەررە ۋەقەلىكى ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان مەدىنىدە يۈز بەرگەن پىتنە-ئۇرۇشلارغا ئىشارەتتۇر   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11213

 
Hadith   822   الحديث
الأهمية: لا تقوم الساعة حتى تخرج نار من أرض الحجاز تضيء أعناق الإبل ببصرى


باشتېما:

بىر ئوت ھىجاز زېمىنىدىن كۆتىرىلىپ، بۇسرادىكى تۆگىلەرنىڭ بويۇنلىرى يورۇيدىغان بىر ۋەقە يۈز بەرمىگۈچىلىك قىيامەت بولمايدۇ

عن أبي هريرة رضي الله عنه مرفوعًا: «لا تقومُ الساعةُ حتى تخرجَ نارٌ من أرض الحِجاز تُضيءُ أعناقَ الإبل ببُصْرى».

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بايان قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «بىر ئوت ھىجاز زېمىنىدىن كۆتىرىلىپ، بۇسرادىكى تۆگىلەرنىڭ بويۇنلىرى يورۇيدىغان بىر ۋەقە يۈز بەرمىگۈچىلىك قىيامەت بولمايدۇ»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
لا تقوم الساعة حتى تخرج نار من مكة والمدينة وما حولهما تنور أعناق الإبل بمدينة بصرى بالشام، وقد خرجت نار بالمدينة سنة أربع وخمسين وستمائة من الهجرة (654 ه)، وكانت نارًا عظيمةً خرجت من جنب المدينة الشرقي وراء الحرة، وتواتر العلم بها عند جميع أهل الشام، وسائر البلدان، وذكرها العلماء المعاصرون لها في كتبهم كالنووي والقرطبي وأبي شامة.
605;ەككە، مەدىنە ۋە ئەتراپلىرىدىن بىر ئوت كۆتۈرۈلۈپ، شامنىڭ بۇسرا شەھىرىدىكى تۆگىلەرنىڭ بويۇنلىرى يۇرۇيدىغان بىر ۋەقە يۈز بەرمىگۈچىلىك قىيامەت بولمايدۇ. ھەقىقەتتە ھىجرىيە 654-يىلى مەدىنىنىڭ شەرىق تەرىپىدىكى ھەررە دېگەن جايدىن بىر زور ئوت كۆتۈرۈلگەن، بۇ ۋەقەلىك پۈتكۈل شام ئەھلىگە ۋە باشقا شەھەردىكىلەرگە مەشھۇر بولغان، ئۇنى كىيىنكى ئەسىردىكى نەۋەۋى، قۇرتۇبى ۋە ئەبى شامە قاتارلىقلار ئۆز كىتاپلىرىدا تىلغا ئالغان   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11216

 
Hadith   823   الحديث
الأهمية: لا تقوم الساعة حتى تقاتلوا الترك: صغار الأعين، حمر الوجوه، ذلف الأنوف، كأن وجوههم المجان المطرقة، ولا تقوم الساعة حتى تقاتلوا قوما نعالهم الشعر


باشتېما:

سىلەر كۆزلىرى كىچىك، قىزىل يۈزلۈك، بۇرۇنلىرى پاناق، يۈزلىرى تېرە قاپلانغان قالقانلاردەك تۈرۈكلەر بىلەن ئۇرۇشمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ، سىلەر ئاياقلىرى يۇڭدىن ياسالغان قەۋم بىلەن ئۇرۇشمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ

عن أبي هريرة رضي الله عنه عن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «لا تقومُ الساعةُ حتى تُقاتلوا التُّرْكَ: صِغارَ الأَعين، حُمْرَ الوجوه، ذُلْفَ الأنوف، كأنَّ وجوهَهم المِجانُّ المُطْرَقة، ولا تقومُ الساعةُ حتى تقاتلوا قومًا نِعالُهم الشَّعر».

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن: «سىلەر كۆزلىرى كىچىك، قىزىل يۈزلۈك، بۇرۇنلىرى پاناق، يۈزلىرى تېرە قاپلانغان قالقانلاردەك تۈرۈكلەر بىلەن ئۇرۇشمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ، سىلەر ئاياقلىرى يۇڭدىن ياسالغان قەۋم بىلەن ئۇرۇشمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ» دېگەنلىكىنى رىۋايەت قىلدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
لا تقوم الساعة حتى يقاتل المسلمون الترك، ومن صفتهم: أن أعينهم صغيرة، ووجوههم بيضاء مشربة بحمرة لغلبة البرد على أجسامهم، وأنوفهم قصيرة منبطحة، ووجوههم تشبه الترس في انبساطها وتدويرها، وتشبه المطرقة؛ لغلظها وكثرة لحمها، ولا تقوم الساعة حتى يقاتل المسلمون قوما يمشون في نعال من الشعر، وهم الترك أنفسهم، ولكنه ذكرهم بصفة أخرى.
605;ۇسۇلمانلار تۈرۈكلەر بىلەن ئۇرۇش قىلمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ، ئۇلارنىڭ سۈپەتلىرى: كۆزلىرى كىچىك، بەدەنلىرىنى سوغۇق ئېلىپ كەتكەنلىكتىن، يۈزلىرى قىزىلغا مايىل ئاق، بۇرۇنلىرى قىسقا ۋە پاناق، يۈزلىرى خۇددى قالقانغا ئوخشاش كەڭ ۋە يۇمۇلاق، گۆشىنىڭ كۆپ ۋە قىلىنلىقىدىن تېرە قاپلانغان نەرسىلەرگە ئوخشايدۇ. مۇسۇلمانلار تېرە ئاياقلارنى كىيىدىغان كىشىلەر بىلەن ئۇرۇش قىلمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ، بۇلارمۇ تۈرۈكلەر بولۇپ، ئۇلارنى باشقا بىر سۈپەت بىلەن بايان قىلغان   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11222

 
Hadith   824   الحديث
الأهمية: لا تقوم الساعة حتى تقاتلوا خوزا، وكرمان من الأعاجم: حمر الوجوه، فطس الأنوف، صغار الأعين، وجوههم المجان المطرقة، نعالهم الشعر


باشتېما:

سىلەر قىزىل يۈزلۈك، بۇرۇنلىرى پاناق، كۆزلىرى كىچىك، يۈزلىرى تېرە قاپلانغان قالقانلاردەك، ئاياقلىرى يۇڭدىن ياسالغان خوزا ۋە كەرمان ئەجەملىرى بىلەن ئۇرۇش قىلمىغىچە قىيامەت بولمايدۇ

عن أبي هريرة رضي الله عنه مرفوعًا: «لا تقوم الساعة حتى تُقاتِلوا خُوزًا وكِرْمان من الأعاجم، حُمْر الوجوه، فُطْس الأُنوف، صِغار الأعين، وجوههم المِجَانُّ المُطْرَقة، نعالهم الشعر».

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بايان قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «سىلەر قىزىل يۈزلۈك، بۇرۇنلىرى پاناق، كۆزلىرى كىچىك، يۈزلىرى تېرە قاپلانغان قالقانلاردەك، ئاياقلىرى يۇڭدىن ياسالغان خوزا ۋە كەرمان ئەجەملىرى بىلەن ئۇرۇش قىلمىغىچە قىيامەت بولمايدۇ»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
لا تقوم الساعة حتى يقاتل المسلمون أهل خوز وكرمان من بلاد العجم، ومن صفتهم أن وجوههم بيضاء مشربة بحمرة؛ لغلبة البرد على أجسامهم، وأنوفهم منبطحة، وأعينهم صغيرة، ووجوههم تشبه الترس في انبساطها وتدويرها، وتشبه المطرقة لغلظها وكثرة لحمها، يمشون في نعال من الشعر.
605;ۇسۇلمانلار ئەجەم شەھەرلىرىدىن خوزا ۋە كەرمانلىقلار بىلەن ئۇرۇش قىلمىغۇچە قىيامەت بولمايدۇ. ئۇلارنىڭ سۈپەتلىرى: بەدەنلىرىنى سوغۇق ئېلىپ كەتكەنلىكى ئۈچۈن، يۈزلىرى قىزىلغا مايىل ئاق، بۇرۇنلىرى پاناق، كۆزلىرى كىچىك، يۈزلىرى كەڭ ۋە يۇمىلاقلىقتا قالقانغا، گۆشلىرىنىڭ كۆپ ۋە قېلىن بولغانلىقى ئۈچۈن تېرە قاپلانغان نەرسىلەرگە ئوخشايدۇ، يۇڭدىن ياسالغان ئاياقلاردا مىڭىشىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11223

 
Hadith   825   الحديث
الأهمية: ص ليس من عزائم السجود، وقد رأيت النبي -صلى الله عليه وسلم- يسجد فيها


باشتېما:

ساد سۈرىسىدىكى سەجدە تەكىتلەنگەن سەجدىلەردىن ئەمەس، مەن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇنىڭدا سەجدە قىلغانلىقىنى كۆردۈم

عن ابن عباس -رضي الله عنهما- قال: «ص ليس من عَزَائِمِ السُّجود، وقد رأيت النبي -صلى الله عليه وسلم- يَسجد فيها».

ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ: «ساد سۈرىسىدىكى سەجدە تەكىتلەنگەن سەجدىلەردىن ئەمەس، مەن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇنىڭدا سەجدە قىلغانلىقىنى كۆردۈم» دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى حديث: "ص ليس من عَزَائِمِ السُّجود" أن سجدة التلاوة التي في سورة ص سنة غير واجبة؛ لأنه لم يرد فيها أَمر على تأكيد فعلها، بل الوارد بصيغة الإخبار؛ بأنَّ داود -عليه الصلاة والسلام- فعلها توبة لله -تعالى-، وسَجَدَها نبيُّنَا -صلى الله عليه وسلم- شكرا؛ لمَّا أنْعَم اللَّهُ على داودَ -عليه الصلاة والسلام- بالغُفْرَان، ويدل له ما رواه النسائي، أنَّه -صلى الله عليه وسلم- قال: (سجدها داود توبة، ونسْجُدها شكرًا).
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: «ساد سۈرىسىدىكى سەجدە تەكىتلەنگەن سەجدىلەردىن ئەمەس»، يەنى: ساد سۈرىسىدىكى تىلاۋەت سەجدىسى ۋاجىپ ئەمەس بەلكى سۈننەت بولۇپ، ئۇنىڭدا سەجدە قىلىشنى تەكىتلەيدىغان بۇيرۇق كەلمىگەن، بەلكى داۋۇد ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇ سەجدىنى ئاللاھ تائالاغا تەۋبە قىلىپ قىلغانلىقى خەۋەر شەكلىدە كەلگەن، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالاممۇ ئاللاھ تائالانىڭ داۋۇد ئەلەيھىسسالامنى كەچۈرۈم قىلغانلىق نېمىتىگە شۈكۈر ئېيتىپ سەجدە قىلغان، نەسائى نەقىل قىلغان ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «بۇ سەجدىنى داۋۇد ئەلەيھىسسالام تەۋبە قىلىپ قىلغان، بىز ئۇنى شۈكرى قىلىپ سەجدە قىلىمىز» دېگەنلىكى شۇنى كۆرسىتىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11238

 
Hadith   826   الحديث
الأهمية: قلت لرسول الله -صلى الله عليه وسلم-: أفي سورة الحج سجدتان؟ قال: نعم، ومن لم يسجدهما، فلا يقرأهما


باشتېما:

پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا: ھەج سۈرىسىدە ئىككى سەجدە بارمۇ؟ دېسەم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ھەئە، ئۇ ئىككىسىدە سەجدە قىلمىغان كىشى ئۇلارنى ئوقۇمىسۇن» دېدى

عن عُقْبَة بن عامر -رضي الله عنه- قال: قلت لرسول الله -صلى الله عليه وسلم-: أفِي سورة الحج سَجدَتَان؟ قال: «نعم، ومن لم يَسْجُدْهما؛ فلا يَقْرَأْهما».

ئۇقبە ئىبنى ئامىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىستە، ئۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا: «ھەج سۈرىسىدە ئىككى سەجدە بارمۇ؟ دېسەم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ھە-ئە، ئۇ ئىككىسىدە سەجدە قىلمىغان كىشى ئۇلارنى ئوقۇمىسۇن»دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
في هذا الحديث: يسأل عُقبة بن عامر -رضي الله عنه- النبي -صلى الله عليه وسلم- ويَستفهم منه عن سورة الحج، أفيها سجدتان؟ فأجابه النبي -صلى الله عليه وسلم- بنعم، فيهما سجدتان.
ثم زاده حكما آخر، وهو: "ومن لم يَسجدهما فلا يَقرأهما" أي: من أتى على هاتين الآيتين، ولم يُرد السُّجود فيهما فلا يقرأهما، وهذا النهي ليس للتحريم ولكنه للكراهة، وسجود التلاوة سُنة.
576;ۇ ھەدىستە ئۇقبە ئىبنى ئامىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن ھەج سۈرىسى توغرىسىدا «بۇ سۈرىدە ئىككى سەجدە بارمۇ؟» دەپ سورايدۇ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا: «ھەئە، ئۇنىڭدا ئىككى سەجدە بار» دەپ جاۋاپ بېرىپ، ئاندىن: «ئۇ ئىككىسىدە سەجدە قىلمىغان كىشى ئۇلارنى ئوقۇمىسۇن» يەنى: سەجدە قىلىشنى خالىمىغان كىشى بۇ ئىككى ئايەتكە كەلگەندە ئۇلارنى ئوقۇمىسۇن، دېگەن يەنە بىر ھۆكۈمنى قوشۇمچە قىلدى. بۇ چەكلىمە ھارام قىلىپ ئەمەس، ياقتۇرمىغانلىق ئۈچۈندۇر. تىلاۋەت قىلغاندا سەجدە قىلىش سۈننەتتۇر   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئەبۇ داۋۇد"سۈنەن ئەبۇ داۋۇد"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11241

 
Hadith   827   الحديث
الأهمية: أن عمر بن الخطاب رضي الله عنه، قرأ يوم الجمعة على المنبر بسورة النحل حتى إذا جاء السجدة نزل، فسجد وسجد الناس


باشتېما:

ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ نەھل سۈرىسىنى ئوقۇدى، ھەتتا سەجدە ئايىتىگە كەلگەندە، پەسكە چۈشۈپ سەجدە قىلدى، كىشىلەرمۇ سەجدە قىلدى

عن رَبيعة بن عبد الله بن الهُدَيْر التَّيْمِيِّ: أن عمر بن الخطاب -رضي الله عنه-، قرأ يوم الجمعة على المِنْبَر بسورة النَّحل حتى إذا جاء السَّجدة نَزل، فسجد وسجد الناس حتى إذا كانت الجمعة القَابِلة قَرأ بها، حتى إذا جاء السَّجدة، قال: «يا أيُّها الناس إنا نَمُرُّ بالسُّجود، فمن سجد، فقد أصاب ومن لم يسجد، فلا إثم عليه ولم يَسجد عمر -رضي الله عنه-» وفي رواية: «إن الله لم يَفرض السُّجود إلا أن نشاء».

رەبىئە ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى سۇدەير تەيمىدىن رىۋايەت قىلىنىشچە، ھەقىقەتەن ئۆمەر ئىبنى خەتتاب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىر جۈمە كۈنى مۇنبەرنىڭ ئۈستىدە تۇرۇپ، نەھل سۈرىسىنى ئوقۇدى، ھەتتا سەجدە ئايىتىگە كەلگەندە، پەسكە چۈشۈپ سەجدە قىلدى، كىشىلەرمۇ سەجدە قىلدى، يەنە بىر جۈمە كۈنى شۇ سۈرىنى ئوقۇدى، ھەتتا سەجدە ئايىتىگە كەلگەندە، مۇنداق دېدى: «ئى كىشىلەر! بىز بۇ ئايەتكە سەجدە قىلىشقا بۇيرۇلدۇق، كىمكى سەجدە قىلسا توغرا ئىش قىلغان بولدى، سەجدە قىلمىسا ئۇ كىشىگە گۇناھ بولمايدۇ، ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇمۇ سەجدە قىلمىدى» يەنە بىر رىۋايەتتە: «ھەقىقەتەن ئاللاھ تائالا سەجدە قىلىشنى پەرىز قىلمىدى پەقەت بىز خالاپ قىلساق بولىدۇ» دېيىلگەن

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث: "أن عمر بن الخطاب -رضي الله عنه-، قرأ يوم الجمعة على المِنْبَر بسورة النَّحل حتى إذا جاء السَّجدة "
عند قوله تعالى: {وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مِنْ دَابَّةٍ وَالْمَلَائِكَةُ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ * يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ} [النحل: 49، 50]
"نَزل، فسجد وسجد الناس" نزل من على المِنْبَر وسجد على الأرض وسجد الناس معه.
"حتى إذا كانت الجمعة القَابِلة قَرأ بها" أي: بسورة النَّحل، "حتى إذا جاء السَّجدة" أي: حتى إذا قرأ الآية التي فيها سجدة، وتأهب الناس للسجود لم يُسجد -رضي الله عنه-، ومنعهم من السُّجود كما في رواية الموطأ : "فتَهيَّأ الناس للسجود فقال على رِسْلِكم إن الله لم يكتبها علينا إلا أن نَشاء فلم يسجد ومنعهم أن يسجدوا"
ثم قال -رضي الله عنه-: "يا أيُّها الناس إنا نَمُرُّ بالسُّجود، فمن سَجد، فقد أصاب ومن لم يسجد، فلا إثم عليه" يعني: نَمُرُّ بالآيات التي فيها سَجدة، فمن سَجد فيها فقد أصاب السُّنة ومن لم يسجد فلا إثم عليه.
   "ولم يسجد عمر -رضي الله عنه-" لبيان أن سجود التِّلاوة ليس واجبا.
وفي رواية: «إن الله لم يَفرض السُّجود إلا أن نشاء» أي : لم يوجبه علينا إلا إن شِئنا السُّجود سجدنا وإن لم نشأ لم نَسجد. وفي رواية: "يا أيُّها الناس، إنا لم نُؤمر بالسُّجود" فالحاصل: أن هذا الأثر من أمير المؤمنين قاله في خطبة الجمعة، أمام الصحابة كلهم، فلم يُنكر عليه أحد منهم؛ فدلَّ على عدم المعارضة، فحينئذٍ يكون قول الصحابي حجة، لاسيما الخليفة الرَّاشد، الذي هو أولى باتباع السُّنة، وبحضور جميع الصحابة، فيكون إجماعًا.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: ھەقىقەتەن ئۆمەر ئىبنى خەتتاب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بىر جۈمە كۈنى مۇنبەرنىڭ ئۈستىدە تۇرۇپ، نەھل سۈرىسىنى ئوقۇدى، ھەتتا سەجدە ئايىتىگە كەلگەندە، يەنى ئاللاھ تائالانىڭ: «ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى ھايۋاناتلار، پەرىشتىلەر ئاللاھقا سەجدە قىلىدۇ، ئۇلار (ئاللاھقا سەجدە قىلىشتىن) چوڭچىلىق قىلىپ باش تارتمايدۇ، ئۇلار ئۆز ئۈستىدىكى پەرۋەردىگارىدىن قورقىدۇ، ئۆزلىرىگە بۇيرۇلغاننى قىلىدۇ» [نەھل سۈرىسى 49_50_ئايەت]، دېگەن سۆزىگە كەلگەندە مۇنبەردىن پەسكە چۈشۈپ، يەرگە سەجدە قىلدى، كىشىلەرمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىرگە سەجدە قىلدى، يەنە بىر جۈمە كۈنى شۇ سۈرىنى يەنى، نەھل سۈرىسىنى ئوقۇدى، ھەتتا سەجدە ئايىتىگە كەلگەندە، سەجدە بار ئايەتنى ئوقۇدى، كىشىلەر سەجدە قىلىشقا ھازىرلانغان ۋاقىتتا ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ سەجدە قىلمىدى، ئۇلارنىمۇ سەجدە قىلىشتىن توستى، مۇئەتتانىڭ رىۋايىتىدىمۇ مۇشۇنداق كەلگەن، كىشىلەر سەجدە قىلىشقا تەييار بولغان ۋاقىتتا، ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېدى: «ئالدىرماڭلار، ئاللاھ بۇ ئايەتتە سەجدە قىلىشنى بىزگە پەرىز قىلمىدى، پەقەت بىز خالاپ سەجدە قىلساق بولىدۇ، دېدى ۋە ئۆزىمۇ سەجدە قىلمىدى، كىشىلەرنىمۇ سەجدە قىلىشتىن چەكلىدى، ئاندىن كېيىن مۇنداق دېدى: ئى كىشلەر! بىز بۇ سەجدە ئايىتىدىن ئۆتىمىز، كىمكى سەجدە قىلسا توغرا ئىش قىلغان بولدى، سەجدە قىلمىسا ئۇ كىشىگە گۇناھ بولمايدۇ، يەنى بىز ھازىر سەجدە بار ئايەتتىن ئۆتىمىز، كىمكى ئۇنىڭدا سەجدە قىلسا، توغرا قىلغان بولدى، كىمكى سەجدە قىلمىسا، ئۇنىڭغا گۇناھ يوق. ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇمۇ تىلاۋەت سەجدىسىنىڭ ۋاجىپ ئەمەسلىكىنى بايان قىلىپ بېرىش ئۈچۈن سەجدە قىلمىدى». يەنە بىر رىۋايەتتە: «ھەقىقەتەن ئاللاھ تائالا سەجدە قىلىشنى پەرىز قىلمىدى، سەجدە قىلىش بىزگە ۋاجىپ ئەمەس، پەقەت بىز سەجدە قىلىشنى خالىساق سەجدە قىلىمىز، خالىمىساق سەجدە قىلمايمىز»دېيىلگەن. يەنە بىر رىۋايەتتە: «ئى كىشىلەر! بىز سەجدە قىلىشقا بۇيرۇلمىدۇق» دېيىلگەن. سۆزنىڭ خۇلاسىسى: بۇ ئەسەر مۆمىنلەرنىڭ ئەمىرى جۈمە كۈنىدە مۇنبەردە تۇرۇپ، بارلىق ساھابىلارنىڭ ئالدىدا دېگەن سۆزى بولۇپ، ئۇلاردىن ھېچ بىرى ئۇنىڭ بۇ سۆزىنى ئىنكار قىلمىغان، بۇ ئۇلارنىڭ ئېتىراز بىلدۈرمىگەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ، شۇنداق بولىدىكەن، ساھابىنىڭ سۆزى ھۆججەت بولىدۇ، بولۇپمۇ ئەگىشىشكە ئەڭ لايىق، توغرا يول تۇتقۇچى خەلىپىنىڭ سۆزىنى بولۇشى ۋە بۇ سۆزنىڭ ساھابىلار ھازىر بولغان سورۇندا دېيىلىشى ئىجمانىڭ ئورنىدا بولىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11242

 
Hadith   828   الحديث
الأهمية: من حافظ على أربع ركعات قبل الظهر وأربع بعدها حرمه الله على النار


باشتېما:

كىمكى پېشىندىن ئىلگىرى تۆت رەكەت ۋە پېشىندىن كېيىن تۆت رەكەت ناماز ئوقۇشقا ئەھمىيەت بەرسە، ئاللاھ ئۇ كىشىگە دوزاخنى ھارام قىلىدۇ

عن أم حبيبة -رضي الله عنها- مرفوعًا: «من حَافَظ على أربع رَكعات قبل الظهر وأربع بعدها حَرَّمَه الله على النَّار».

ئۇممۇ ھەبىبە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «كىمكى پېشىندىن ئىلگىرى تۆت رەكەت ۋە پېشىندىن كېيىن تۆت رەكەت ناماز ئوقۇشقا ئەھمىيەت بەرسە، ئاللاھ ئۇ كىشىگە دوزاخنى ھارام قىلىدۇ»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى حديث : "من حَافَظ على أربع رَكعات قبل الظهر" يعني: ثَابر وواظب على أربع ركعات قبل الظهر.
"وأربع بعدها" أي: وواظب على أربع بعد صلاة الظَّهر.
"حَرَّمَه الله على النَّار" هذا جزاؤه، وهو أنَّ الله -تعالى- يمنعه من دخول النَّار، وفي رواية "حَرَّم الله لحَمه على النَّار"، وفي أخرى "لم تَمَسَّه النَّار".   
فحديث أم حبيبة -رضي الله عنها- فيه تحريم النَّار فلا تَمسه النَّار ولا تَقربه إذا حافظ المرء على أربع قبل الظهر، وأربع بعدها منعه الله بفضله من دخول النار.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: كىمكى پېشىندىن ئىلگىرىكى تۆت رەكەت نامازنى تولۇق ئوقۇسا يەنى پېشىندىن ئىلگىرى تۆت رەكەت ناماز ئوقۇشنى ئۆزىگە ئادەت قىلىپ داۋاملاشتۇرسا، پېشىندىن كېيىن تۆت رەكەت ناماز ئوقۇشنى ئادەت قىلىپ داۋاملاشتۇرسا، ئاللاھ تائالا ئۇ كىشىگە دوزاخنى ھارام قىلىدۇ. بۇ ئۇنىڭ مۇكاپاتى بولىدۇ. ئاللاھ تائالا ئۇ كىشىنى دوزاخقا چۈشۈپ قىلىشتىن ساقلايدۇ، يەنە بىر رىۋايەتتە: ئاللاھ ئۇنىڭ گۆشىنى دوزاخقا ھارام قىلىدۇ دېيىلگەن. يەنە بىر رىۋايەتتە: ئۇنىڭغا دوزاخ ئوتى يەتمەيدۇ دېيىلگەن. ئۇممۇ ھەبىبە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ ھەدىسىدە: دوزاخ ئۇنىڭغا ھارام قىلىندى، ئوت ئۇنىڭغا يەتمەيدۇ ۋە يېقىنلاشمايدۇ دېيىلگەن. ئىنسان پېشىننىڭ پەرزىدىن بۇرۇن تۆت رەكەت ۋە پەرزىدىن كېيىن تۆت رەكەت سۈننەت ناماز ئوقۇشنى داۋاملاشتۇرسا ئاللاھ تائالا ئۇ كىشىنى ئۆز پەزلى بىلەن دوزاخقا كېرىشتىن ساقلاپ قالىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11251

 
Hadith   829   الحديث
الأهمية: سأل رجل النبي -صلى الله عليه وسلم- وهو على المنبر، ما ترى في صلاة الليل؟ قال: مثنى مثنى، فإذا خشي الصبح صلى واحدة، فأوترت له ما صلى


باشتېما:

بىر ئادەم رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنبەر ئۈستىدە تۇرغاندا: كېچە نامىزىنى قانداق ئوقۇيدۇ؟ دەپ سورىدى، رەسۇلۇللاھ: «ئىككى رەكەتتىن، ئىككى رەكەتتىن ئوقۇيدۇ، ئەگەر تاڭنىڭ يورۇپ قىلىشىدىن قورقسا، بىر رەكەت ئوقۇيدۇ، ئۇ بىر رەكەت ئوقۇغان نامازلىرىنى ۋىتىر قىلىدۇ» دېدى

عن ابن عمر -رضي الله عنهما- قال: سَأل رَجُل النبي -صلَّى الله عليه وسلم- وهو على المِنْبَر، ما تَرى في صلاة الليل؟ قال: « مَثْنَى مَثْنَى، فإذا خَشْيَ الصُّبح صلَّى واحِدَة، فأَوْتَرت له ما صلَّى» وإنَّه كان يقول: اجْعَلُوا آخِر صَلاَتِكُمْ وتْرَا، فإنَّ النبِيَّ -صلَّى الله عليه وسلَّم- أمَر بِه.
وفي رواية: فقيل لابن عمر: ما مَثْنَى مَثْنَى؟ قال: «أن تُسَلِّم في كل ركعتين».

ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىستە، ئۇ مۇنداق دەيدۇ: بىر كىشى رەسۇلۇللاھ مۇنبەر ئۈستىدە تۇرغاندا ئۇنىڭدىن كېچىدە ئوقۇلىدىغان ناماز توغرۇلۇق سورىدى. رەسۇلۇللاھ: ئككى رەكئەت – ئىككى رەكئەتتىن ئوقۇلىدۇ، ئەگەردە تاڭ يورۇپ قىلىشتىن قورقسا بىر رەكئەت ۋىتىر نامىزى ئوقۇپ ئاخىرىنى تاق قىلىۋەتسە بولىدۇ،- دىدى. ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر: نامىزىڭلارنىڭ ئاخىرىنى ۋىتىر (تاق رەكئەت) قىلىڭلار، چۈنكى رەسۇلۇللاھ شۇنداق قىلىشقا بۇيرىغان،- دەيىتتى. يەنە بىر رىۋايەتتە ئىبنى ئۆمەرگە: ئىككى – ئىككى دېگەن نېمە؟ دېيىلگەندە، ئۇ: ھەر ئىككى رەكئەتتە سالام بىرىپ ئوقۇش،- دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث: "سَأل رَجُل النبي -صلى الله عليه وسلم- وهو على المِنْبَر، ما تَرى في صلاة الليل".
أي: ما الحكم الشَّرعي الذي علَّمك الله إياه، عن عدد ركعات صلاة الليل، والفصل فيها، أو الوَصل.
وفي رواية في الصحيحين: (كيف صلاة الليل).
قال: "مَثْنَى مَثْنَى".
أي: اثنين اثنين، وفائدة التَّكرار: المُبالغة في التأكيد.
ومعناه: أن المشروع في صلاة الليل أن يُسلِّم من كل ركعتين، كما فسره ابن عمر -رضي الله عنه-؛ لكن يُستثنى من ذلك صلاة الوتر، فلو أوتر بسبع أو خمس أو ثلاث، فله سردها ثم يسلم في الركعة الأخيرة.   
"فإذا خَشِيَ الصُّبح صلَّى واحدة".
أي: خاف طلوع الفجر بادر بركعة واحدة، أي صلى ركعة بتشهد وسلام.
"فأَوْتَرت له ما صلَّى".
والمعنى: أن الركعة التي أضيفت للشَّفع تُصَيِّر صلاته وترًا.   
"وإنه كان يقول".
أي: أن راوي الحديث، وهو نافع: أخبر أن ابن عمر -رضي الله عنه- كان يقول:
"اجْعَلوا آخر صَلاَتِكُمْ وتْرَا".
وفي رواية مسلم: "اجعلوا آخر صلاتكم بالليل وترا".
والمعنى: اجعلوا آخر تهجدكم بالليل وترا.
ثم بَيَّن ابن عمر -رضي الله عنه- أن قوله: "اجعلوا آخر صلاتكم وترا" أنه من قَبيل المرفوع لا اجتهاد منه -رضي الله عنه-؛ لقوله:
"فإن النبي -صلى الله عليه وسلم- أمَر به".
أي: أمَر؛ بأن نجعل صلاة الوتر ختاما لصلاة الليل، كما أن صلاة المَغرب وِتر صلاة النهار وختامها؛ فكذلك صلاة الوِتر بالنسبة    لقيام الليل.
وفي رواية: فقيل لابن عمر: ما مَثْنَى مَثْنَى؟".
أي: ما معنى قوله -صلى الله عليه وسلم-: "مَثْنَى مَثْنَى؟".
فبَيَّن ابن عمر مُراد النبي -صلى الله عليه وسلم-: بقوله: "أن تُسَلِّم في كل ركعتين".
يعني: تصلِّي ركعتين، ثم تسلِّم، ثم تصلِّي ركعتين، ثم تسلِّم... من غير زيادة عليهما.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: بىر كىشى رەسۇلۇللاھ مۇنبەر ئۈستىدە تۇرغاندا ئۇنىڭدىن كېچىدە ئوقۇلىدىغان ناماز توغرۇلۇق سورىدى، يەنى: كېچىدە ئوقۇلىدىغان نامازنىڭ رەكئەتلىرىنىڭ سانى ۋە قانچە رەكئەتتىن ئوقۇلىدىغانلىقى توغرىسىدا ئاللاھ سىلىگە تەلىم بەرگەن شەرئى ھۆكۈم قانداق؟ دەپ سورىغان. بۇخارى بىلەن مۇسلىمدا نەقىل قىلىنغان يەنە بىر رىۋايەتتە: «كېچىلىك ناماز قانداق ئوقۇلىدۇ؟» دەپ سورىغاندا، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن» دېگەن، ئىككى رەكەت دېگەن سۆزنى تەكرار كەلتۈرۈش بۇنداق ئوقۇشنىڭ ئالاھىدە تەكىتلەنگەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ، يەنى: كېچىدە ئوقۇلىدىغان نامازدا ھەر ئىككى رەكەتتە سالام بېرىلىدۇ، بۇنى ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇمۇ شۇنداق چۈشەندۈرگەن، لېكىن بۇنىڭدىن ۋىتىر نامىزى ئايرىۋېلىنىدۇ، ئەگەر يەتتە رەكەت ياكى بەش رەكەت ياكى ئۈچ رەكئەت ۋىتىر ئوقۇسا، ئۇلاپ ئوقۇپ ئاخىرقى رەكەتتە سالام بەرسە بولىدۇ. «تاڭنىڭ يورۇپ قىلىشىدىن قورقسا بىر رەكەت ئوقۇيدۇ»، يەنى: ئەگەر تاڭ يورۇشتىن قورقسا تىزدىن بىر تەشەھھۇد ۋە بىر سالام بىلەن بىر رەكئەت ۋىتىر نامىزى ئوقۇيدۇ. «ئۇ بىر رەكئەت ئىلگىرى ئوقۇغان نامىزىغا ۋىتىر بولىدۇ»، يەنى: كېيىن ئوقۇغان بىر رەكەتنى بۇرۇن ئوقۇغان ئىككى رەكەتكە قېتىۋەتسە، ئۇ كىشىنىڭ نامىزى تاق بولىدۇ. ھەدىس رىۋايەتچىسى نافىئ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ: «نامىزىڭلارنىڭ ئاخىرىنى تاق قىلىڭلار» دېگەنلىكىنى خەۋەر قىلدى. مۇسلىمنىڭ رىۋايىتىدە:«كېچىدە ئوقۇيدىغان نامىزىڭلارنىڭ ئاخىرىنى تاق قىلىڭلار» دېيىلگەن، يەنى: كېچىدىكى تەھەججۈد نامىزىڭلارنىڭ ئاخىرىنى تاق رەكەت قىلىڭلار. ئاندىن ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ" پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام شۇنىڭغا بۇيرىغان" دېيىش ئارقىلىق، بۇنىڭ ئۆز قارىشى بولماستىن بەلكى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇيرىغان ئىش ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى، يەنى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام كېچىدە ئوقۇغان نامىزىمىزنىڭ ئاخىرىنى تاق قىلىپ ئاياغلاشتۇرۇشقا بۇيرىدى، خۇددى شام نامىزى كۈندۈز نامىزىنىڭ تاق ۋە ئاخىرلىشىشى بولغىنىدەك، ۋىتىر نامىزىمۇ كېچىگە نىسبەتەن شۇنىڭغا ئوخشاشتۇر. يەنە بىر رىۋايەتتە ئىبنى ئۆمەردىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ «ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن» دېگەن سۆزىنىڭ مەنىسىنى سورالغاندا، ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇ سۆزدىن بولغان مەقسىتىنى بايان قىلىپ: ھەر ئىككى رەكەتتە سالام بېرىسەن،- دېدى، يەنى ئىككى رەكەت ئوقۇيسەن، ئاندىن سالام بېرىسەن، ئاندىن ئىككى رەكەت ئوقۇيسەن، سالام بېرىسەن...ئۇنىڭدىن ئارتۇق ئوقۇمايسەن   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11259

 
Hadith   830   الحديث
الأهمية: صلاة الليل والنهار مثنى مثنى


باشتېما:

كېچە ۋە كۈندۈز نامىزى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ

عن ابن عمر-رضي الله عنهما-، عن النبي -صلى الله عليه وسلم- قال: «صلاة الليل والنَّهار مثْنَى مثْنَى».

ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى: «كېچە ۋە كۈندۈز نامىزى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
هذا الحديث: أصله في الصحيحين: بلفظ:(صلاة الليل مثْنَى مثْنَى) زاد بعض الرواة: (والنَّهار) وهي زيادة ضعيفة، والمعنى: أن من أراد أن يتطوع في الليل أو النَّهار، فليُسَلِّم من كل ركعتين؛ كما جاء مُصرحا به في صحيح مسلم عن ابن عمر-رضي الله عنهما- لما سئل: "ما مثْنَى مثْنَى؟" قال: "أن تُسلِّم في كل ركعتين".
وهذا قول أكثر    العلماء في صلاة الليل أي: لا يجوز التطوع بأكثر من ركعتين في صلاة الليل، إلا ما كان من صلاة الوتر، فله الزيادة لثبوت السُّنة بذلك.
أما صلاة النَّهار فلا بأس بالزيادة على ركعتين والأفضل مثْنَى مثْنَى.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: كېچە-كۈندۈزدە ئوقۇيدىغان ناماز ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ، بۇ ھەدىسنىڭ ئەسلى بۇخارى ۋە مۇسلىمدا: «كېچە نامىزى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ» دېگەن تېكىست بىلەن كەلگەن، بەزى راۋىلار: «كۈندۈز» دېگەن سۆزنى قېتىپ قويغان بولۇپ، بۇ ئاجىز قاراشتۇر، بۇنىڭ مەنىسى: كېچە-كۈندۈزدە نەپلە ناماز ئوقۇماقچى بولغان كىشى ھەر ئىككى رەكەتتە بىر سالام بەرسۇن دېگەنلىك بولۇپ، بۇ مۇسلىمنىڭ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن قىلغان رىۋايىتىدە ئوچۇق بايان قىلىنغان، ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن: كېچە نامىزى ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ دېگەن قانداق گەپ؟ دەپ سورىغاندا، ئۇ كىشى جاۋاپ بېرىپ :ھەر ئىككى رەكەتتە بىر قېتىم سالام بېرىسەن دېگەن. بۇ كۆپچىلىك ئۆلىمالارنىڭ كېچە نامىزى ھەققىدىكى قارىشى بولۇپ، يەنى كېچىدە ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن زىيادە نەپلە ناماز ئوقۇش دۇرۇس بولمايدۇ، ئەمما ۋىتىر نامىزى بولۇپ قالسا دۇرۇس بولىدۇ، چۈنكى ۋىتىر نامىزىنىڭ زىيادە بولىدىغانلىقىنى سۈننەت ئىسپاتلىغان، ئەمما كۈندۈزدە ئوقۇلىدىغان نەپلە نامازلارنى ئىككى رەكەتتىن ئاشۇرۇپ ئوقۇسىمۇ بولىدۇ، ياخشىسى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن ئوقۇشتۇر   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11260

 
Hadith   831   الحديث
الأهمية: الوتر حق، فمن شاء أوتر بسبع، ومن شاء أوتر بخمس، ومن شاء أوتر بثلاث، ومن شاء أوتر بواحدة


باشتېما:

ۋىتىر سابىتتۇر، ۋىتىرنى خالىغان كىشى يەتتە رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى بەش رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى ئۈچ رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى بىر رەكەت ئوقۇسۇن

عن أبي أيوب الأنصاري -رضي الله عنه- أن النبي -صلى الله عليه وسلم- قال: «الوِتر حَق، فمن شاء أوْتَر بِسبْعٍ، ومن شاء أوْتَر بخمس، ومن شاء أوْتَر بثلاث، ومن شاء أوْتَر بواحدة».

ئەبۇ ئەييۇب ئەنسارىدىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «ۋىتىر سابىتتۇر، ۋىتىرنى خالىغان كىشى يەتتە رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى بەش رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى ئۈچ رەكەت ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى بىر رەكەت ئوقۇسۇن» دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث: "الوِتر حَقٌّ" الحَقُّ: يأتي بمعنى الثُّبوت، أي: ثابت في السُّنة، وفيه نوع تأكيد، ويأتي بمعنى الوجوب، والمراد به هنا الأول: تأكد مشروعيته؛ لورود الأدلة الصريحة الدَّالة على عدم وجوبه.   
منها : ما رواه الشيخان من حديث طلحة بن عبيد الله قال جاء رجل إلى رسول الله -صلى الله عليه وسلم- من أهل نَجد الحديث، وفيه فقال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: (خمس صلوات في اليوم والليلة) قال: "هل عليَّ غيرها" قال: (لا إلا أن تطوع) فلو كان واجبا لذَكره مع الصلوات الخمس.
ومنها: قوله -صلى الله عليه وسلم-: (خمس صلوات كَتبهن الله على العِباد، فمن جاء بِهن لم يُضَيِّع مِنهن شيئا؛ اسْتِخْفَافَا بحقهن، كان له عند الله عهد أن يُدخله الجَنَّة..).
ومن الأدلة على عدم وجوبه: ما رواه الشيخان من حديث بن عباس -رضي الله عنه- أن النبي -صلى الله عليه وسلم-: "بعث معاذا إلى اليمن الحديث" وفيه: "فأعلمهم أن الله افترض عليهم خمس صلوات في اليوم والليلة"
وهذا من أحْسَن ما يُستدل به؛ لأن بَعْث معاذ كان قبل وفاته -صلى الله عليه وسلم- بيسير.
ومن الأدلة أيضا عن علي -رضي الله عنه-: (الوِتر ليس بِحتم..).
وعلى هذا يكون المُراد، بقوله: "حَقٌّ" زيادة في تأكيده وفضيلته، وأنه سُنة مؤكدة وذلك حَق.
"فمن شاء أوْتَر بِسبْعٍ، ومن شاء أوْتَر بخمس".
يعني: يصلي ركعتين ركعتين، ثم يوتر بواحدة، وهذا هو الأصل؛ لقوله -صلى الله عليه وسلم-: (صلاة الليل مثْنَى مثْنَى) متفق عليه.
ويحتمل أن يَسردها سَردا ولا يجلس إلا في الركعة الأخيرة، وهذا جائز، وقد جاء من فعله -صلى الله عليه وسلم- كما في مسند الإمام أحمد من حديث أمِّ سلمة -رضي الله عنها- قالت: "يوتر بِسبع وبِخمس لا يَفصل بينهن بسلام ولا بكلام".
وفي أبي داود من حديث عائشة -رضي الله عنها- :" ويوتر بخمس، لا يقعد بينهن إلا في آخِرهن".
"ومن شاء أوْتَر بثلاث".
يعني: يصلي ركعتين ثم يُسلم، ثم يصلي ركعة واحدة؛ لقوله -صلى الله عليه وسلم-: (صلاة الليل مثْنَى مثْنَى)، متفق عليه.
ويحتمل أن يكون المراد: سَردها، أي: يصلي ثلاثا سردًا لا يجلس إلا في الركعة الأخيرة، وقد ثبت ذلك عن النبي -صلى الله عليه وسلم- من حديث أبي بن كعب قال: "كان رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يقرأ في الوتر بسبح اسم ربك الأعلى، وفي الركعة الثانية بقل يا أيها الكافرون، وفي الثالثة بقل هو الله أحد، ولا يُسلِّم إلا في آخِرهن". رواه النسائي.
وعن عائشة -رضي الله عنها- أن النبي -صلى الله عليه وسلم-: "كان لا يُسلم في ركعتي الوتر" رواه النسائي.   
قال الشيخ ابن عثيمين -رحمه الله-: "يجوز الوتر بثلاث، ويجوز بخمس، ويجوز بسبع، ويجوز بتسع، فإن أوتر بثلاث فله صفتان كلتاهما مشروعة:
الصفة الأولى: أن يسرد الثلاث بتشهد واحد.
الصفة الثانية: أن يسلم من ركعتين، ثم يوتر بواحدة".
والأفضل أن يُسلم من كل ركعتين، ثم يصلي واحدة توتر له ما قد صلى؛ لأن فيه زيادة عمل، وهو الأكثر من فعله -صلى الله عليه وسلم-.
"ومن شاء أوْتَر بواحدة".
يعني: ركعة مفردة لا يتقدمها شَفع.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: ۋىتىر ئوقۇش سۈننەتتە بېكىتىلگەن. بۇ تەكىتلەشنىڭ بىر تۈرى بولۇپ، ۋاجىپ مەنىسىدە كېلىدۇ، مەقسەت: ۋىتىر ئوقۇشنىڭ ۋاجىپ ئەمەس ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدىغان ئوچۇق دەلىللەر بولغانلىقى ئۈچۈن، ۋىتىر ئوقۇشنىڭ يولغا قويۇلغانلىقىنى تەكىتلەش. بۇخارى بىلەن مۇسلىم تەلھە ئىبنى ئۇبەيدۇللاھدىن بايان قىلغان ھەدىستە، ئۇ مۇنداق دېگەن:«نەجدە ئەھلىدىن بولغان بىر كىشى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا كەلدى، بۇ ھەدىستە: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «بىر كىچە-كۈندۈزدە بەش ۋاقىت ناماز ئوقۇيسەن» دېدى، ئۇ كىشى: ماڭا بۇنىڭدىن باشقا ناماز بارمۇ؟ دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «يوق، لېكىن نەپلە ناماز ئوقۇساڭ بولىدۇ» دېدى، ئەگەر ۋىتىر ئوقۇش ۋاجىپ بولغان بولسا، ئەلۋەتتە ئۇنى بەش ۋاقىت ناماز بىلەن بىرگە تىلغا ئالاتتى. يەنە بىر ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئاللاھ بەندىلىرىگە بەش ۋاقىت نامازنى پەرز قىلدى، كىم بەش ۋاقىت نامازنى سەل قارىماستىن، ئۆز ۋاقتىدا تولۇق ئادا قىلىدىكەن، ئاللاھ ئۇ كىشىنى جەننەتكە كىرگۈزۈشكە ۋەدە قىلدى» دېگەن. ۋىتىرنىڭ ۋاجىپ ئەمەسلىكىگە دەلىللەردىن: بۇخارى ۋە مۇسلىم ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلغان ھەدىس بولۇپ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇئازنى يەمەنگە ئەۋەتكەندە ئۇنىڭغا: «ئۇلارغا ئاللاھنىڭ بىر كىچە-كۈندۈزدە بەش ۋاقىت نامازنى پەرز قىلغانلىقىنى بىلدۈرگىن» دېگەن، بۇ ئەڭ گۈزەل شەكىلدە كەلتۈرۈلگەن دەلىل، چۈنكى مۇئاز رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى يەمەنگە ئەۋەتىش پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋاپات بولۇشتىن ئازراق بۇرۇن بولغان. يەنە بۇنىڭ دەلىللىرىدىن:ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە: «ۋىتىر ئوقۇش كەسكىن ئەمەس» دېيىلگەن، مۇشۇنىڭغا ئاساسەن، ۋىتىر ئوقۇش سابىت دېگەن سۆزدىن مەقسەت: ۋىتىرنىڭ پەزىلىتى، ئالاھىدە تەكىتلەنگەن سۈننەت ئىكەنلىكى ۋە ئۇنىڭ ھەق ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈش. «خالىغان كىشى يەتتە رەكەت ۋىتىر ئوقۇسۇن، خالىغان كىشى بەش رەكەت ۋىتىر ئوقۇسۇن»، يەنى: ئىككى رەكەت، ئىككى رەكەتتىن ناماز ئوقۇيدۇ، ئاندىن بىر رەكەت ۋىتىر ئوقۇيدۇ، بۇ ئەسلى قائىدە، چۈنكى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «كىچە نامىزى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ» دېگەن. بىرلىككە كەلگەن ھەدىس. بۇنىڭدىن يەنە: ئولتۇرماي نامازنى ئۇلاپ ئوقۇپ، ئاخىرقى رەكەتتە ئولتۇرىدىغانلىق ئېھتىمالىمۇ بار، بۇمۇ توغرا، مۇسنەد ئەھمەدتە، ئۇممۇ سەلىمە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام يەتتە رەكەت ۋە بەش رەكەت ۋىتىر ئوقۇيتتى، ئۇلارنىڭ ئارىسىنى سالام بىلەنمۇ ۋە سۆز بىلەنمۇ بۆلمەيتتى» دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنغان. ئەبۇ داۋۇتتا ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھادىن بايان قىلىنغان ھەدىستە: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بەش رەكەت ۋىتىر ئوقۇيتتى، پەقەت نامازنىڭ ئاخىرىدا ئولتۇراتتى» دېيىلگەن. «خالىغان كىشى ئۈچ رەكەت ۋىتىر ئوقۇسۇن»، يەنى: ئىككى رەكەت ئوقۇپ سالام بېرىپ، ئاندىن بىر رەكەت ئوقۇيدۇ، بۇ توغرىدا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «كىچە نامىزى ئىككى رەكەت-ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ». بىرلىككە كەلگەن ھەدىس. بۇنىڭدىن ئۈچ رەكەتنى ئۇلاپ ئوقۇپ، پەقەت ئاخىرقى رەكەتتە ئولتۇرۇش ئېھتىمالىمۇ بار، بۇ توغرىدا ئۇبەي ئىبنى كەئىب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋىتىر نامىزىدا بىرىنچى رەكەتتە" سەببەھىسمە رەببىكەل ئەئلا"نى، ئىككىنچى رەكەتتە "قۇل يا ئەييۇھەل كاپىرۇن"نى، ئۈچىنچى رەكەتتە "قۇلھۇۋاللۇ ئەھەد"نى ئوقۇيتتى، پەقەت ئاخىرقى رەكەتتە سالام بېرەتتى» دېيىلگەن، نەسائى رىۋايىتى. يەنە نەسائى رىۋايەت قىلغان ھەدىستە: ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋىتىرنىڭ ئىككى رەكىتىدە سالام بەرمەيتتى» دېيىلگەن. شەيخ ئىبنى ئۇسەيمىن رەھىمەھۇللاھ: "ۋىتىرنى ئۈچ رەكەت ئوقۇسىمۇ، بەش رەكەت ئوقۇسىمۇ، يەتتە رەكەت ئوقۇسىمۇ، توققۇز رەكەت ئوقۇسىمۇ بولىدۇ،- دېگەن. ئەگەر ئۈچ رەكەت ۋىتىر ئوقۇپ قالسا، بۇنىڭ ئىككى تۈرلۈك ئوقۇش شەكلى بولۇپ، بۇنىڭ ھەر ئىككىسى يولغا قويۇلغان: بىرىنچىسى: بىر قېتىم تەشەھھۇت ئوقۇپ ئۇچ رەكەتنى بىراقلا ئوقۇيدۇ. ئىككىنچىسى: ئىككى رەكەت ئوقۇپ سالام بېرىپ، ئاندىن بىر رەكەت ۋىتىر ئوقۇيدۇ. ئەۋزىلى: ھەر ئىككى رەكەتنى ئوقۇپ سالام بېرىپ، ئاندىن ئىلگىرى ئوقۇغان نامىزى ئۈچۈن بىر رەكەت ۋىتىر ئوقۇش بولۇپ، چۈنكى بۇنىڭدا ئەمەلنى كۆپ قىلىدۇ، بۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەڭ كۆپ قىلغان ئىشىدۇر، «خالىغان كىشى بىر رەكەت ۋىتىر ئوقۇسۇن»، يەنى: ئىلگىرى ناماز ئوقۇماستىن، پەقەت بىر رەكەتلا ۋىتىر ئوقۇسۇن، دېمەكتۇر   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11262

 
Hadith   832   الحديث
الأهمية: الوتر ليس بحتم كهيئة الصلاة المكتوبة، ولكن سنة سنها رسول الله -صلى الله عليه وسلم-


باشتېما:

ۋىتىر نامىزى بەش ۋاقىت نامازغا ئوخشاش كەسكىن پەرز قىلىنمىغان، لېكىن ئۇ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يولغا قويغان سۈننەتتۇر

عن علي -رضي الله عنه- قال: «الوِتر ليس بِحَتْمٍ كَهَيْئَةِ الصلاة المَكتوبة، ولكن سُنَّة سَنَّها رسول الله -صلى الله عليه وسلم-».

ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: «ۋىتىر نامىزى بەش ۋاقىت نامازغا ئوخشاش كەسكىن پەرز قىلىنمىغان، لېكىن ئۇ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يولغا قويغان سۈننەتتۇر»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث: صلاة الوتر ليس بواجبة، كالصلوات الخَمس، ولكن سُنَّة سَنَّها رسول الله -صلى الله عليه وسلم-، أي: أن النبي -صلى الله عليه وسلم- سَنَّ لنا الوِتر ولم يُوجبه علينا، وهذا تأكيد لقوله: "ليس بِحَتم"، فالوتر صلاة مستحبة ومندوبة فقط.
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: ۋىتىر نامىزى بەش ۋاقىت نامازغا ئوخشاش پەرز ئەمەس، لېكىن ئۇ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يولغا قويغان سۈننەت نامازلاردىندۇر. يەنى: ۋىتىر نامىزىنى پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يولغا قويدى، لېكىن ئۇنىڭ ۋاجىبلىقىنى كىسىنلەشتۈرمىدى، بۇ نامازنىڭ ھەدىستىكى: "ئۇنىڭ ۋاجىبلىقىنى كىسىنلەشتۈرمىدى" دېگەن سۆزدىن ئىپادىلىنىدۇ. ۋىتىر نامىزى مۇستەھەب ياكى سۈننەت نامازلاردىن ھېسابلىنىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11263

 
Hadith   833   الحديث
الأهمية: صلى بنا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في رمضان ثمان ركعات والوتر، فلما كان من القابلة اجتمعنا في المسجد ورجونا أن يخرج إلينا، فلم نزل في المسجد حتى أصبحنا


باشتېما:

رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم رامىزاندا بىزگە سەككىز رەكەت ۋە ۋىتىر ئوقۇپ بەردى، ئەتىسى شۇ پەيىتتە رەسۇلۇللاھنىڭ چىقىشىنى ئۈمىد قىلىپ مەسجىتتە يىغىلىپ، سۇبھى يۇرىغانغا قەدەر مەسچىتتە بولدۇق

عن جابر بن عبد الله -رضي الله عنهما- قال: صلَّى بِنَا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في رمضان ثَمَان رَكَعَات والوِتر، فلمَّا كان من القَابِلَة اجْتَمَعْنَا في المسجد ورَجَونا أن يَخْرُجَ إِلَينَا، فلم نَزَلْ في المسجد حتى أصْبَحْنَا، فدَخَلْنَا على رسول الله -صلى الله عليه وسلم-، فقلنا له: يا رسول الله، رَجَوْنَا أن تَخْرُجَ إِلَينَا فَتُصَلِّي بِنَا، فقال: «كَرِهت أن يُكْتَب عليكُم الوِتر».

جابىر ئىبنى ئابدۇللاھ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىندى: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم رامىزاندا بىزگە سەككىز رەكەت ۋە ۋىتىر ئوقۇپ بەردى، ئەتىسى شۇ پەيىتتە رەسۇلۇللاھنىڭ چىقىشىنى ئۈمىد قىلىپ مەسجىتتە يىغىلىپ، تاڭ يۇرىغانغا قەدەر مەسچىتتە بولدۇق، بىز رەسۇلۇللاھنىڭ قېشىغا كىرىپ: ئى رەسۇلۇللاھ! چىقىپ بىزگە ناماز ئوقۇپ بىرىشلىرىنى كۈتكەن ئىدۇق،- دېگىنىمىزدە، رەسۇلۇللاھ: «سىلەرگە ۋىتىرنىڭ پەرز بولۇپ قېلىشىدىن ئەنسىرىدىم» دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معنى الحديث: "صلَّى بِنَا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في رمضان ثَمَان ركعات والوِتر".
يعني: صلَّى النبي -صلى الله عليه وسلم- بأصحابه في المسجد ثمان ركعات والوِتر، وكان ذلك في رمضان.
"فلما كان من القَابِلة" أي: في الليلة التي بعدها.
"اجْتَمَعْنَا في المسجد" أي: حضر الصحابة -رضي الله عنهم- ظَنَّا منهم أن النبي -صلى الله عليه وسلم- سيخرج ويصلي بهم كالليلة التي قبلها، ولهذا قالوا: "ورَجَونا أن يخرج إلينَا" أي: ليصلِّي بهم صلاة الليل.
"فلم نَزَلْ في المسجد حتى أصْبَحْنَا" يعني: أنهم انتظروه في المسجد، حتى طلع عليهم الصُّبح.
"فدَخلنَا على رسول الله -صلى الله عليه وسلم-" أي: أتوا النبي -صلى الله عليه وسلم-؛ ليسألوا عن سبب عدم حضوره للصلاة بهم.
"فقلنا له: يا رسول الله، رَجَوْنَا أن تخرج إلينَا فتصلِّي بِنَا" أي: تَمنينا وتأملنا خروجك؛ لتُصلي بِنَا، كما في الليلة الماضية.
"فقال: كَرِهت أن يُكتب عليكم الوِتر"، علَّل النَّبي -صلى الله عليه وسلم- عدم خروجه إليهم بأنه كَرِه أن يُكتب عليهم الوِتر، وفي رواية: "خَشيت أن تُفرض عليكم"، وفي لفظ : "خَشيت أن تفرض عليكم صلاة الليل" فهذا هو السبب الذي جعل النبي -صلى الله عليه وسلم- يمتنع من الخروج إليهم، وهذا من رحمته بأمَّته وشفقَتِه عليهم -صلى الله عليه وسلم-، وقد وصفه الله بقوله: {لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ} [التوبة: 128].
وأصل هذا الحديث في الصحيحين من حديث عائشة -رضي الله عنها-: أن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- خرج ذات ليلة من جَوف الليل، فصلَّى في المسجد، فصلَّى رجال بصلاته، فأصبح الناس، فتحدَّثُوا، فاجتمع أكثر منهم، فصلَّوا معه، فأصبح الناس، فتحدَّثُوا، فَكثُر أهل المسجد من الليلة الثالثة، فخرج رسول الله -صلى الله عليه وسلم-، فصلُّوا بصلاته، فلما كانت الليلة الرابعة عَجَز المسجد عن أهله حتى خرج لصلاة الصُّبح، فلما قضى الفجر أقبل على الناس، فتشهد، ثم قال: «أما بعد، فإنه لم يَخْفَ عليَّ مكانَكم، لكني خَشِيت أن تُفرض عليكم، فتَعْجَزوا عنها».
726;ەدىسنىڭ مەنىسى: «رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم رامىزاندا بىزگە سەككىز رەكەت نەپلە ناماز ۋە ۋىتىر ئوقۇپ بەردى»، يەنى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ساھابىلارغا رامىزاندا مەسچىتتە سەككىز رەكەت ۋە ۋىتىر نامىزى ئوقۇپ بەردى. «ئەتىسى كىچىدە شۇ ۋاقىتتا مەسچىتتە جۇغلاشتۇق»، يەنى: ساھابىلار پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ئۆتكەن كېچىگە ئوخشاش چېقىپ ناماز ئوقۇپ بېرىدۇ،-دەپ ئويلاپ مەسچىتكە ھازىر بولغان، شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇلار: بىز پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ چىقىپ بىزگە كېچە نامىزى ئوقۇپ بېرىشىنى ئۈمىد قىلدۇق، دېگەن. «بىز تاڭ يورىغۇچە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى چىقامدىكىن دەپ مەسچىتتە تۇردۇق»، يەنى: ئۇلار پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى مەسچىتتە تاڭ يورۇغىچە كۈتۈشتى. «بىز رەسۇلۇللاھنىڭ يېنىغا كىردۇق»، يەنى: ناماز ئوقۇپ بېرىشكە چىقمىغانلىقنىڭ سەۋەبىنى سوراش ئۈچۈن رەسۇلۇللاھنىڭ يېنىغا كىردۇق. «ئى رەسۇلۇللاھ! سىلىنىڭ چىقىپ بىزگە ناماز ئوقۇپ بېرىشلىرىنى ئارزۇ قىلدۇق» دېدۇق، يەنى: ئۆتكەن كېچىدەك چىقىپ بىزگە ناماز ئوقۇپ بېرىشلىرىنى ئۈمىد قىلدۇق. رەسۇلۇللاھ: سىلەرگە ۋىتىرنىڭ پەرز بولۇپ قېلىشىدىن قورقتۇم،- دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام كېچىدە ئۇلارنىڭ قېشىغا چىقماسلىقنى ۋىتىر پەرز بولۇپ قىلىشتىن ئەنسىرىگەنلىكىنى بايان قىلدى، يەنە بىر رىۋايەتتە: «سىلەرگە ۋىتىرنىڭ پەرز بولۇپ قىلىشىدىن قورقتۇم» دېگەن، يەنە بىرىدە: «سىلەرگە كېچە نامىزىنىڭ پەرز بولۇپ قېلىشىدىن قورقتۇم» دەپ كەلگەن، مۇشۇ سەۋەپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ئۇلارنىڭ قېشىغا چېقىشتىن چەكلەپ قويغان، بۇمۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۈممىتىگە كۆيۈنگىنى ۋە رەھمەت قىلغىنى بولۇپ، ئاللاھ تائالا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى سۈپەتلەپ قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دېگەن: «(ئى ئىنسانلار!) شۈبھىسىزكى، سىلەرگە ئۆز ئاراڭلاردىن پەيغەمبەر كەلدى، سىلەرنىڭ كۈلپەت چېكىشىڭلار ئۇنىڭغا ئېغىر تۇيۇلىدۇ، ئۇ سىلەرنىڭ (ھىدايەت تېپىشىڭلارغا) ھېرىستۇر، مۆمىنلەرگە ئامراقتۇر، ناھايىتى كۆيۈمچاندۇر» تەۋبە سۈرىسى: 128-ئايەت، بۇ ھەدىسنىڭ ئەسلى بۇخارى ۋە مۇسلىمدا ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھادىن رىۋايەت قىلىنغان بولۇپ: بىر كېچىسى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتكە چىقىپ ناماز ئوقۇدى، كىشىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا ئەگىشىپ ناماز ئوقۇدى، تاڭ يورىغاندا كىشىلەر بۇ ئەھۋالنى دېيىشىپ، تېخىمۇ كۆپ كىشىلەر يىغىلىپ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىلەن ناماز ئۇقۇشتى، تاڭ ئاتقاندا كىشىلەر سۆزلىشىپ، ئۈچىنچى كېچە بولغاندا مەسچىتتە جامائەت كۆپ بولۇپ كەتتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام چىقتى، كىشىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا ئەگىشىپ ناماز ئوقۇدى، تۆتىنچى كېچە بولغاندا مەسچىتكە جامائەت سىغمىدى، ھەتتا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بامدات نامىزىغا چىقتى، نامازنى ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن كىشىلەرگە يۈزلىنىپ، تەشەھھەد ئوقۇپ مۇنداق دېدى: «سىلەرنىڭ مەسچىتكە جۇغلاشقىنىڭلارنى بىلىمەن، لېكىن مەن سىلەرگە بۇ نامازنىڭ پەرز بولۇپ قىلىپ، سىلەرنىڭ ئۇنى ئادا قىلىشتىن ئاجىز كېلىشىڭلاردىن ئەنسىرىدىم» دېدى   --  ھەسەن(ھەدىسنى سەھىھ قىلىدىغان تۆت شەرتى تولۇق بولۇپ بەشىنچى شەرتىدە مەسىلە بولسا ھەسەن بولىدۇ)   →   ئىبنى خۇزەيمە"سەھىھ ئىبنى خۇزەيمە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11264

 
Hadith   834   الحديث
الأهمية: إن الله عز وجل زادكم صلاة، فصلوها فيما بين صلاة العشاء إلى صلاة الصبح، الوتر الوتر


باشتېما:

ئاللاھ تائالا سىلەرگە بىر نامازنى زىيادە قىلدى، ئۇنى خۇپتەن بىلەن بامدات نامىزىنىڭ ئارلىقىدا ئوقۇڭلار، ئۇ بولسىمۇ ۋىتىر، ۋىتىر نامىزىدۇر، دېدى

عن أبي تَمِيم الجَيْشَانِيِّ قال: سمعت عمرو بن العَاص يقول: أخبرني رَجُل من أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم يقول: إن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «إن الله عز وجل زَادَكُمْ صلاة فصلُّوها فيما بَيْن صلاة العِشَاء إلى صلاة الصُّبح، الوِتر الوِتر»، أَلَا وإنَّه أبو بَصْرَة الغِفَاري، قال أبو تَميم: فكنت أنا وأبو ذَرٍ قاعِدَين، قال: فأخذ بِيَدِي أبو ذَرٍّ فانطلقنا إلى أبي بَصْرة فوجدناه عند الباب الذي يَلِي دار عَمرو بن العاص، فقال أبو ذَرٍّ: يا أبا بَصْرَة آنت سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول: «إن الله عز وجل زَادَكُمْ صلاة، فصلُّوها فيما بَيْن صلاة العشاء إلى صلاة الصُّبح الوِتر الوِتر؟» قال: نعم، قال: أنْتَ سَمِعْتَه؟ قال: نعم، قال: أنت سمعته؟ قال: نعم.

ئەبۇ تەمىم ئەلجەيشانى مۇنداق دېگەن: مەن ئەمرۇ ئىبنى ئاسنىڭ مۇنداق دېگەنلىكىنى ئاڭلىغان ئىدىم. ئۇ: پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ساھابىلىرىدىن بىرى ماڭا رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ مۇنداق دېگەنلىكىنى بايان قىلىپ بەرگەن: ئاللاھ تائالا سىلەرگە بىر نامازنى زىيادە قىلدى، ئۇنى خۇپتەن بىلەن بامدات نامىزىنىڭ ئارىلىقىدا ئوقۇڭلار، ئۇ بولسىمۇ ۋىتىر، ۋىتىر نامىزىدۇر دېدى. ئاگاھ بولۇڭلاركى ئەبۇ بەسرە ئەلغىپارى: ئەبۇ تەمىم مۇنداق دېدى، دېگەن: مەن ۋە ئەبۇ زەر بىرگە ئولتۇرغان ئىدۇق، ئەبۇ زەر مېنىڭ قولۇمنى تۇتۇپ ئەبۇ بەسرەنىڭ يېنىغا باردۇق، ئۇ ئەمرۇ ئىبنى ئاسنىڭ خوشنىسىنىڭ ئىشىكى ئالدىدا تۇرغان ئىدى، ئەبۇ زەر ئۇنىڭغا: سەن پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن مۇنداق دېگەنلىكىنى ئاڭلىمىغانمىدىڭ؟: ئاللا تائالا سىلەرگە بىر نامازنى زىيادە قىلدى، ئۇنى خۇپتەن بىلەن بامدات نامىزىغىچە بولغان ئارىلىقتا ئوقۇڭلار، ئۇ بولسىمۇ ۋىتىر، ۋىتىر؟ دېگەندە، ئۇ: شۇنداق ئاڭلىغان، دېدى. ئۇ: سەن شۇنداق ئاڭلىغانمىدىڭ؟ دېگەندە. ئۇ: شۇنداق ئاڭلىغان، دېدى. ئۇ: سەن شۇنداق ئاڭلىغانمىدىڭ؟ دېگەندە. ئۇ: شۇنداق ئاڭلىغان، دېدى

Esin Hadith Caption Arabic


"إن الله عز وجل زَادَكُمْ صلاة" المعنى: أن الله -تعالى- زادهم صلاة لم يكونوا يصلونها من قَبْل على تلك الهيئة والصورة، وهي: الوتر، وهذا وارد على سبيل الامتنان، كأنه قال: إن الله فَرض عليكم الصلوات الخَمس ليؤجركم بها ويثيبكم عليها، ولم يَكتف بذلك، فشرع لكم التهجد والوتر؛ ليزيدكم إحسانا على إحسان، "فصلُّوها" وهذا أمر، والأصل في الأمر الوجوب، لكن هذا الحديث وغيره من الأحاديث التي ظاهرها وجوب صلاة الوتر؛ قد صُرفت بالأدلة الصريحة الصحيحة.
ثم جاء تحديد وقت صلاة الوتر الزماني: "فيما بَيْن صلاة العشاء إلى صلاة الصُّبح" يعني: أن وقت صلاة الوتر يدخل بعد الفَراغ من صلاة العشاء، فإذا صلَّى العشاء دخل وقت صلاة الوتر، ولو جَمعها مع المَغرب جمع تقديم، وأمَّا آخر وقتها فطلوع الفجر، فإذا طلع الفجر خرج وقت صلاة الوتر، وإن كان فيها أتمها.
ثم قال عمرو بن العاص رضي    الله عنه: "ألا وإنه أبو بَصْرَة الغِفَاري" أن الذي أخبر عمرو بن العاص هو: أبو بَصْرَة الغِفَاري رضي الله عنه.
" قال أبو تَميم: فكنت أنا وأبو ذَرٍ قاعِدَين، قال: فأخذ بِيَدِي أبو ذَرٍّ فانطلقنا إلى أبي بَصْرة، فوجدناه عند الباب الذي يَلِي دار عَمرو بن العاص" يعني: أنه بعد أن بَلغهما الخَبر عن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- أرادا التأكد من صحته، فذهبا إلى أبي بَصْرَة -رضي الله عنه-، فلما وصلا إلى أبي بصرة -رضي الله عنه- سأله أبو ذر عن صحت ما نقله عن النبي -صلى الله عليه وسلم- "قال: نعم، قال: أنت سَمعته؟ قال: نعم، قال: أنت سمعته؟ قال: نعم"، فأكَّد لهما أنَّ ما نُقِل عن النبي -صلى الله عليه وسلم-: "إن الله زادكم صلاة.." صحيح. Esin Hadith Caption Uyghur


«ئاللاھ تائالا سىلەرگە بىر نامازنى زىيادە قىلدى» دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى: ئىلگىرى ئۇلار بۇ شەكىلدە ئوقۇپ باقمىغان بىر نامازنى ئاللاھ تائالا ئۇلارغا زىيادە قىلدى، ئۇ بولسىمۇ ۋىتىر، دېگەن مەنىدە بولۇپ، بۇ نامازنى زىيادە قىلىش ئىنئام شەكلىدە بولغان، خۇددى رەسۇلۇللاھ مۇنداق دېگەندەك: ئاللاھ تائالا سىلەرنى مۇكاپاتلاش، سىلەرگە ساۋاب بېرىش ئۈچۈن بەش ۋاقىت نامازنى بىكىتىپ بەردى، ئۇنىڭ بىلەن بولدى قىلماي ياخشىلىققا يەنە ياخشىلىقنى قوشۇپ ۋىتىر ۋە تەھەججۈد نامىزىنى بىكىتتى. ئۇ «ۋىتىر نامىزىنى ئوقۇڭلار» دېگەن سۆز بۇيرۇق مەنىدە كەلگەن بۇ شەكىلدە كەلگەن بۇيرۇقلار پەرز ئىكەنلىكىنى ئۇقتۇرىدۇ. ئەمما سەھىھ ۋە ئوچۇق مەنىلەر بىلەن كەلگەن بەزى ھەدىسلەر بۇ نامازنىڭ پەرز ئەمەسلىكىنى بايان قىلىدۇ. ئاندىن بۇ ھەدىس ئۇ نامازنىڭ ۋاقتىنى بەلگىلەپ بەرگەن. ۋىتىر نامىزىنىڭ ۋاقتى خۇپتەننىڭ ۋاقتى كىرگەندىن باشلاپ تاڭ سۈزۈلگىچە بولغان ئارىلىقتا، يەنى خۇپتەن نامىزىنى ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن ۋىتىر نامىزىنىڭ ۋاقتى كىرگەن بولىدۇ، ھەتتا خۇپتەن بىلەن شام نامىزىنى شام ۋاقتىدا بىرگە جەملەپ ئوقۇغان بولسىمۇ نامازدىن كېيىنلا ۋىتىرنى ئوقۇسا بولىدۇ، ئاخىرىقى ۋاقتى بولسا تاڭ ئاتقۇچە، تاڭ ئېتىپ قالسا ۋىتىر نامىزىنىڭ ۋاقتى چىقىپ كەتكەن بولىدۇ، تاڭ ئېتىۋاتقاندا ئوقۇغان بولسا ئۇنى تاماملىۋېتىش دۇرۇس. ئەمرۇ ئىبنى ئاس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ: بۇنى ئەبۇ بەسرە ئەلغىپارى بايان قىلدى، دېدى. يەنى ئەبۇ بەسرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئەمرۇ ئىبنى ئاسقا ھەدىس بايان قىلىپ بەرگەن. ئەبۇ تەمىم: مەن ئەبۇ زەر بىلەن بىللە ئولتۇرغان ئىدىم، ئەبۇ زەر قولۇمنى تۇتۇپ مېنى ئەبۇ بەسرەنىڭ يېنىغا ئېلىپ باردى، ئۇنى بىز ئەمرۇ ئىبنى ئاسنىڭ خوشنىسىنىڭ ئىشىگى ئالدىدا ئۇچراتتۇق، دېگەن. بۇنىڭ مەنىسى ئۇ ئىككى ساھابىگە رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ بۇ سۆزى يەتكەندە ئۇلار بۇنى تەكىتلەپ باقماقچى بولۇپ ئەبۇ بەسرەنىڭ يېنىغا باردى، ئۇنىڭ يېنىغا بارغاندا ئەبۇ زەر ئەبۇ بەسرەدىن پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن نەقىل قىلىنغان بۇ سۆزنىڭ راس ياكى يالغانلىقىنى سورىغاندا ئۇ: شۇنداق مەن رەسۇلۇللاھتىن ئاڭلىغان، دېدى. ئەبۇ زەر: سەن رەسۇلۇللاھتىن ئاڭلىغانمىدىڭ؟ دېگەندە. ئۇ: شۇنداق، دېدى. ئەبۇ زەر: سەن رەسۇلۇللاھتىن ئاڭلىغانمىدىڭ؟ دېگەندە. ئۇ: شۇنداق، دەپ بۇلارغا رەسۇلۇللاھتىن: «ئاللاھ تائالا سىلەرگە بىر نامازنى زىيادە قىلىپ بەردى» دېگەن ھەدىسنى رىۋايەت قىلغانلىقىنىڭ سەھىھ ئىكەنلىكىنى تەكىتلەپ بەردى   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىمام ئەھمەد"مۇسنەد"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11266

 
Hadith   835   الحديث
الأهمية: يا عائشة إن عيني تنامان ولا ينام قلبي


باشتېما:

ئى ئائىشە! ئىككى كۆزۈم ئۇخلىغان بىلەن، قەلبىم ئۇخلىمايدۇ

عن أبي سَلمة بن عبد الرحمن، أنه أخْبَره: أنه سَأل عائشة -رضي الله عنها-، كيف كانت صلاة رسول الله -صلى الله عليه وسلم- في رمضان؟ فقالت: «ما كان رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يَزيد في رمضان ولا في غَيره على إحدى عَشرة ركعة يصلِّي أربعا، فلا تَسَل عن حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ، ثم يصلِّي أربعا، فلا تَسَل عن حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ، ثم يصلَّي ثلاثا». قالت عائشة: فقلت يا رسول الله: أتنام قبل أن توتر؟ فقال: «يا عائشة إن عَيْنَيَّ تَنَامَانِ ولا يَنام قَلْبِي»

ئەبۇ سەلەمە ئىبنى ئابدۇرەھماندىن خەۋەر قىلىنىشىچە، ئۇ ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھادىن: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ رامىزاندىكى نامازلىرى قانداق ئىدى؟ دەپ سورىغاندا، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا: «پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام رامىزاندا ۋە باشقا ۋاقىتلاردا ئون بىر رەكەتتىن ئارتۇق ناماز ئوقۇمايتتى، تۆت رەكەت ناماز ئوقۇيتتى، ئۇ نامازنىڭ گۈزەللىكى ۋە ئۇزۇنلىقىنى سورىمىغىن، ئاندىن يەنە تۆت رەكەت ناماز ئوقۇيتتى، ئۇ نامازنىڭ گۈزەللىكى ۋە ئۇزۇنلىقىنى سورىمىغىن، ئاندىن ئۈچ رەكەت ناماز ئوقۇيتتى» دېدى. ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا: مەن: ئى ئاللاھنىڭ ئەلچىسى!سىلى ۋېتىر نامىزى ئوقۇشتىن بۇرۇن ئۇخلاملا؟ دېسەم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئى ئائىشە! ئىككى كۆزۈم ئۇخلىغان بىلەن، قەلبىم ئۇخلىمايدۇ» دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
معلوم أن النبي -صلى الله عليه وسلم- كان يقوم من الليل، سواء كان في رمضان أو في غيره؛ فلما كان كذلك سأل أبو سلمة عن قيام رمضان، هل صلاته -صلى الله عليه وسلم- في ليالي رمضان كصلاته في غير رمضان، من حيث عدد الركعات أو أن الأمر مختلف؟
فأجابته -رضي الله عنها- بأنه لا فرق بين صلاته في رمضان ولا في غيره، فإنه كان يصلي على مدَار العام إحدى عَشرة ركعة لا يزيد عليها.
ثم بَيَّنت له كيفيتها بقولها : "يصلِّي أربعا" المراد أنه يصلِّي ركعتين، ثم يسلِّم، ثم يصلِّي ركعتين، ثم يسلِّم؛ لأن عائشة -رضي الله عنها- قد بَيَّنت وفصلت الإجمال في هذا الحديث في حديثها الآخر عند مسلم، حيث قالت: (كان رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يصلِّي فيما بَيْن أن يَفرغ من صلاة العِشاء إلى الفجر، إحدى عَشَرة ركعة، يُسلِّم بَيْن كل ركعتين، ويوتر بواحدة). مع قوله -صلى الله عليه وسلم-: (صلاة الليل مَثْنَى مَثْنَى) متفق عليه.
"فلا تَسَل عن حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنّ" أي: لا تسأل عن كيفيتهن، فإنهن في غاية الحُسن والكمال في جودة القراءة وطول القيام والرُّكوع والسُّجود.
وكذلك الأربع الأخيرة ركعتين ركعتين، فلا تَسأل عن حُسنها وكمالها في جودة القراءة وطول القيام والرُّكوع والسُّجود.
"ثم يصلَّي ثلاثا" ظاهر هذا: أنه يَسردهن سَرْدَا من غير فَصل، ثم يسلِّم في الرَّكعة الأخيرة، لكن رواية عائشة الأخرى بَيَّنت أنه يسلِّم من ركعتين، ثم يوتر بواحدة، ونصه :" يُسلِّم بَيْن كل ركعتين، ويوتر بواحدة "، فدل ذلك على أنه يَفْصِل بين الثلاث بالتَّسليم.
   "قالت عائشة: فقلت يا رسول الله: أتَنَام قبل أن تُوتر؟" أي: كيف تَنام قبل أن تصلِّي الوِتر.
"فقال: يا عائشة إن عَيْنَيَّ تَنَامَانِ ولا يَنام قلْبِي" والمعنى: أن قَلبه -صلى الله عليه وسلم- لا يَغيب كما تَغيب عيناه، بل يُدرك ويَشعر بكل شَيء ومن ذلك: مُراعاة الوقت وضَبْطه، ولهذا كانت رؤية الأنبياء وحْي.
662;ەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ رامىزاندا بولسۇن ياكى باشقا ۋاقىتلاردا بولسۇن كېچىدە تۇرۇپ ناماز ئوقۇيدىغانلىقى مەلۇم، شۇنداق بولغاچقا ئەبۇ سەلىمە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ رامىزان كېچىلىرىدىكى نامىزى: رەكەتلەرنىڭ سانى جەھەتتىن رامىزاندىن باشقا ۋاقىتلاردىكى نامىزىغا ئوخشامدۇ ياكى ئوخشىمامدۇ؟ دەپ سورىغان، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا ئۇنىڭغا: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ رامىزاندىكى ۋە باشقا ۋاقىتلاردىكى نامىزىنىڭ پەرىقلەنمەيدىغانلىقىنى، يىل بويى ئون بىر رەكەتتىن ئارتۇق ئوقۇمايدىغانلىقىنى خەۋەر قىلغان، ئاندىن ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا ئۇنىڭغا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ نامىزىنىڭ كەيپىيىتىنى بايان قىلىپ: «تۆت رەكەت ئوقۇيتتى» دېگەن، مەقسەت: ئىككى رەكەت ئوقۇپ، سالام بېرىپ، ئاندىن يەنە ئىككى رەكەت ئوقۇپ، سالام بىرەتتى،- دېگەنلىك، چۈنكى ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا بۇ ھەدىستىكى ئىخچاملىقنى مۇسلىم رىۋايەت قىلغان يەنە بىر ھەدىستە تەپسىلى بايان قىلىپ: «ئاللاھنىڭ ئەلچىسى خۇپتەن نامىزىنى ئوقۇپ بولغاندىن كىيىن بامداتقىچە بولغان ئارىلىقتا ئون بىر رەكەت ناماز ئوقۇيتتى، ھەر ئىككى رەكەتتىن كېيىن سالام بىرەتتى، ئاخىردا بىر رەكەت ۋېتىر ئوقۇيتتى» دېگەن، بۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «كېچە نامىزى ئىككى رەكەتتىن بولىدۇ» دېگەن ھەدىسىگە مۇۋاپىق كېلىدۇ. «ئۇ نامازنىڭ گۈزەللىكى ۋە ئۇزۇنلىقىنى سورىمىغىن»، يەنى: نامازنى قانداق شەكىلدە ئوقۇيدىغانلىقىنى سورىمىغىن، چۈنكى ئۇ نامازلار ياخشىلىقىدا، قىيامدا ئۇزۇن تۇرىشىدا، رۇكۇ-سەجدىلىرىدە ئەڭ گۈزەل ۋە مۇكەممەل. ئاشۇنىڭغا ئوخشاش كېيىنكى تۆت رەكەت نامازمۇ ئىككى رەكەت، ئىككى رەكەتتىن بولۇپ، ئۇ نامازنىڭ گۈزەللىكى، ئۇزۇن قىيامدا تۇرغانلىقى، ۋە رۇكۇ-سەجدىلىرى توغرۇلۇق سورىمىغىن. «ئاندىن ئۈچ رەكەت ناماز ئوقۇيتتى»، ھەدىسنىڭ ئېنىق مەنىسى: ئۈچ رەكەتنى بۆلمەي، داۋاملاشتۇرۇپ، ئاخىرقى رەكەتتە سالام بېرىدىغانلىقىنى ئىپادىلەيدۇ، لېكىن ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ يەنە بىر رىۋايىتى: ئىككى رەكەتتە سالام بىرىپ، ئاندىن بىر رەكەت ۋېتىر ئوقۇيدىغانلىقىنى بايان قىلغان، ھەدىسنىڭ تېكىستى: «ھەر ئىككى رەكەتتە سالام بىرەتتى ۋە بىر رەكەت ۋېتىر ئوقۇيتتى»، بۇ ھەدىس ئۈچ رەكەتنىڭ ئارىسىنى سالام بىلەن ئايرىپ ئوقۇيدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ. ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دېدى: مەن: ئى ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى! سىلى ۋېتىر ئوقۇشتىن ئىلگىرى ئۇخلاملا؟، يەنى: ۋېتىر ئوقۇشتىن ئىلگىرى قانداق ئۇخلايلا؟ دېسەم، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئى ئائىشە! ئىككى كۆزۈم ئۇخلىغان بىلەن، قەلبىم ئۇخلىمايدۇ» دېگەن، مەنىسى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ كۆزى ئۇخلىغاندەك قەلبى ئۇخلىمايدۇ، ھەر نەرسىنى سېزىدۇ ۋە تۇيىدۇ. ۋاقىتقا رىئايە قىلىش ۋە بېكىتىش ئاشۇنىڭدىن بولىدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن پەيغەمبەرلەرنىڭ چۈشىمۇ ۋەھيى بولغان   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11268

 
Hadith   836   الحديث
الأهمية: من نام عن وتره، أو نسيه، فليصله إذا ذكره


باشتېما:

ۋىتىر نامىزى ئوقۇماي ئۇخلاپ قالغان ياكى ۋىتىر نامىزىنى ئۇنتۇپ قالغان كىشى ئېسىگە يەتكەندە ئوقۇسۇن

عن أبي سعيد الخدري -رضي الله عنه- مرفوعًا: «من نام عن وتره، أو نسيه، فَلْيُصَلِّه إذا ذكره».

ئەبۇ سەئىد ئەلخۇدرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ۋىتىر نامىزى ئوقۇماي ئۇخلاپ قالغان ياكى ۋىتىر نامىزىنى ئۇنتۇپ قالغان كىشى ئېسىگە يەتكەندە ئوقۇسۇن»

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
من نام عن وتره حتى أصبح، أو نسيه فإنه يصليه بعد طلوع الفجر، أداءً لا قضاءً، فيبين الحديث الشريف جواز صلاة الوتر ولو بعد طلوع الفجر الثاني لمن نسيه أو نام عنه؛ لأنه معذور شرعاً.
578;اڭ يورۇغىچە ۋىتىر نامىزى ئوقۇماي ئۇخلاپ قالغان ياكى ۋىتىر نامىزى ئوقۇشنى ئۇنتۇپ قالغان كىشى، تاڭ يورۇپ بولغاندىن كېيىنمۇ ۋىتىر نامىزىنىڭ قازاسىنى ئەمەس بەلكى ئۆزىنى ئوقۇۋالسۇن. بۇ ھەدىس: ئۇخلاپ قالغان ياكى ئۇنتۇپ قالغان كىشىنىڭ شەرىئەت ئېتىبارغا ئالىدىغان ئۆزۈر بولغانلىقى ئۈچۈن، ۋىتىر نامىزىنى تاڭ يورۇپ بولغاندىن كېيىن بولسىمۇ ئوقۇشنىڭ توغرا بولىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىبنى ماجە"سۈنەن ئىبنى ماجە"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11277

 
Hadith   837   الحديث
الأهمية: كان رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يصلي الضحى أربعا، ويزيد ما شاء الله


باشتېما:

پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم چاشگاھ نامىزىنى تۆت رەكەت ئوقۇيتتى، خالىسا زىيادە ئوقۇيتتى

عن عائشة -رضي الله عنها- قالت: كان رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يُصلِّي الضُحى أربعا، ويَزِيد ما شاء الله.

ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دېگەن: پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋە سەللەم چاشگاھ نامىزىنى تۆت رەكەت ئوقۇيتتى، خالىسا زىيادە ئوقۇيتتى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
في هذا الحديث ذكرت عائشة -رضي الله عنها- أن النبي -صلى الله عليه وسلم- كان يصلِّي الضُّحى أربع ركعات يُسلَّم من كل ركعتين, ثم ذكرت أن النبي -صلى الله عليه وسلم- قد يزيد على أربع ركعات؛ على حسب قُدرته ونشاطه.
576;ۇ ھەدىستە ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋە سەللەمنىڭ چاشگاھ نامىزىنى ھەر ئىككى رەكەتتە بىر سالام بىرىپ تۆت رەكەت ئوقۇيدىغانلىقىنى، گاھىدا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋە ماغدۇرى ۋە كەيپىياتىغا قاراپ تۆت رەكەتتىنمۇ زىيادە ئوقۇيدىغانلىقىنى بايان قىلغان   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىمام مۇسلىم"سەھىھ مۇسلىم"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11280

 
Hadith   838   الحديث
الأهمية: أتى النبي -صلى الله عليه وسلم- رجل أعمى، فقال: يا رسول الله، إنه ليس لي قائد يقودني إلى المسجد، فسأل رسول الله -صلى الله عليه وسلم- أن يرخص له فيصلي في بيته، فرخص له، فلما ولى دعاه، فقال: هل تسمع النداء بالصلاة؟ قال: نعم، قال: فأجب


باشتېما:

پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا بىر ئادەم كېلىپ، ئى رەسۇلۇللاھ! مېنى مەسچىتكە يىتىلەپ ئەكىلىدىغان ئادەم يوق، دەپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن نامازنى ئۆيىدە ئوقۇشقا رۇخسەت سورىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا رۇخسەت بەردى، ئۇ قايتىپ مىڭىشى ئۇنى چاقىرىپ، سەن ئەزاننى ئاڭلامسەن؟ دەپ سورىدى، ئۇ كىشى ھە-ئە دىۋىدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنداق بولسا چاقىرغان يەرگە كەلگىن، دېدى

عن أبي هريرة، قال: أتَى النبي -صلى الله عليه وسلم- رجُلٌ أعْمَى، فقال: يا رسول الله، إنه ليس لي قائد يَقُودُني إلى المسجد، فَسَأل رسول الله -صلى الله عليه وسلم- أن يُرَخِّص له فيصلِّي في بَيْتِه، فرَخَّص له، فلمَّا ولىَّ دَعَاه، فقال: «هل تسمع النِّداء بالصلاة؟» قال: نعم، قال: «فأجِب».

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يىنىغا بىر ئادەم كېلىپ، ئى رەسۇلۇللاھ! مېنى مەسچىتكە يىتىلەپ ئەكىلىدىغان ئادەم يوق، دەپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن نامازنى ئۆيىدە ئوقۇشقا رۇخسەت سورىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا رۇخسەت بەردى، ئۇ قايتىپ مىڭىشى ئۇنى چاقىرىپ، سەن ئەزاننى ئاڭلامسەن؟ دەپ سورىدى، ئۇ كىشى ھە-ئە دىۋىدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنداق بولسا چاقىرغان يەرگە كەلگىن، دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
أتَى رجُلٌ أعْمَى إلى النبي -صلى الله عليه وسلم-, فقال يا رسول الله إنني رجل أعمى ليس عندي من يساعدني ويأخذ بيدي إلى المسجد، في الصلوات الخمس, يريد أن يرخص له النبي -صلى الله عليه وسلم- في ترك الجماعة فرخص له, فلما أدبر ناداه وقال: هل تسمع الأذان بالصلاة؟ قال: نعم. قال: فأجب المُنادي بالصلاة.
576;ىر ئەما كىشى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يىنىغا كېلىپ، ئى رەسۇلۇللاھ! مەن بىر ئەما ئادەم، ماڭا ياردەم قىلىپ، بەش نامازغا مەسچىتكە يىتىلەپ ئەكىلىدىغان ئادەم يوق دەپ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن نامازدا جامائەتنى تاشلاشقا رۇخسەت بېرىشنى ئارزۇ قىلدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا رۇخسەت بەردى، ئۇ قايتىپ مىڭىشى ئۇنى چاقىرىپ، سەن نامازنىڭ ئەزىنىنى ئاڭلامسەن؟ دەپ سورىدى، ئۇ كىشى ھە-ئە دىۋىدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنداق بولسا، نامازغا چاقىرغان كىشىگە ئاۋاز قوشۇپ مەسجىدگە كەلگىن، دىدى   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   ئىمام مۇسلىم"سەھىھ مۇسلىم"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11287

 
Hadith   839   الحديث
الأهمية: أن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- ركب فرسا، فصُرِع عنه فجُحِش شِقُّه الأيمن


باشتېما:

رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئاتتىن يېقىلىپ چۈشۈپ ئوڭ يېنى سۈرۈلۈپ كەتكەن

عن أنس بن مالك أن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- ركب فرسا، فصُرِع عنه فجُحِش شِقُّه الأيمن، فصلى صلاة من الصلوات وهو قاعد، فصلَّينا وراءه قعودا، فلما انصرف قال: إنما جُعِل الإمام ليُؤتمَّ به، فإذا صلى قائما، فصلوا قياما، فإذا ركع، فاركعوا وإذا رفع، فارفعوا، وإذا قال: سمع الله لمن حمده، فقولوا: ربنا ولك الحمد، وإذا صلى قائما، فصلوا قياما، وإذا صلى جالسا، فصلوا جلوسا أجمعون.

ئەنەس ئىبنى مالىك رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بايان قىلىپ مۇنداق دېگەن: رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئاتتىن يېقىلىپ چۈشۈپ، ئوڭ يېنى سۈرۈلۈپ كەتكەن ئىدى، مەلۇم بىر نامازنى ئولتۇرۇپ ئوقۇدى، بىزمۇ ئارقىدا ئولتۇرۇپ ئوقۇدۇق. رەسۇلۇللاھ نامازنى يانغاندا: «ئىمام پەقەت باشقىلار ئۇنىڭغا ئەگىشىش ئۈچۈن بېكىتىلىدۇ. ئۇ نامازنى ئۆرە تۇرۇپ ئوقۇسا، سىلەرمۇ ئۆرە تۇرۇپ ناماز ئوقۇڭلار. ئۇ رۇكۇ قىلسا، رۇكۇ قىلىڭلار، بېشىنى كۆتۈرگەندە سىلەرمۇ كۆتۈرۈڭلار. ئۇ: "سەمىئەللاھۇ لىمەن ھەمىدەھ" دېگەندە: "رەببەنا لەكەل ھەمد" دەڭلار، ئۇ نامازنى ئۆرە تۇرۇپ ئوقۇسا، سىلەرمۇ ئۆرە تۇرۇپ ئوقۇڭلار. ئۇ ئولتۇرۇپ ئوقۇسا، ھەممىڭلار ئولتۇرۇپ ئوقۇڭلار» دېدى

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
كان النبي -صلى الله عليه وسلم- راكبا فرسا فسقط منه، فانخدش جانبه الأيمن، فصلى بالصحابة صلاة من الصلوات وهو جالس، فصلوا وراءه جلوسا، فلما انتهت الصلاة أخبرهم النبي -صلى الله عليه وسلم- أن المأموم يأتم بإمامه ويتابعه في كل شيء فإذا كبر يكبر وإن ركع يركع وإن سجد يسجد وإن صلى قائماً صلى مثله قائماً وإن صلى جالساً صلى مثله جالساً، إذا دخل الصلاة وهو جالس، وكان إماما راتبا، كما حدث للصحابة -رضوان الله عليهم- مع النبي -صلى الله عليه وسلم- يوماً حين صرع عن دابته وتأثر شقه الأيمن فصلى قاعداً وصلى الصحابة خلفه قعوداً.
585;ەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئاتقا مىنگەندە ئۇنىڭدىن يېقىلىپ چۈشۈپ ئوڭ يېنى سۈرۈلۈپ كەتكەن ئىدى، ساھابىلەرگە مەلۇم بىر نامازنى ئولتۇرۇپ ئوقۇپ بەردى، ساھابىلەرمۇ ئارقىدا ئولتۇرۇپ ئوقۇدى رەسۇلۇللاھ نامازنى ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن ئۇلارغا: ئىقتىدا قىلغۇچى ئىمامغا ھەر بىر ئىشتا ئەگىشىدۇ، تەكبىر ئوقۇسا تەكبىر ئوقۇيدۇ، رۇكۇ قىلسا بىرگە رۇكۇ قىلىدۇ، سەجدە قىلغاندا بىرگە سەجدە قىلىدۇ، ئۆرە تۇرۇپ ئوقۇسا ئۇنىڭغا ئوخشاش ئۆرە تۇرۇپ ئوقۇيدۇ، رەسۇلۇللاھ ئۇلاغدىن يىقىلىپ چۈشكەندە ئولتۇرۇپ ئوقۇسا، ساھابىلەرمۇ ئارقىدا ئولتۇرۇپ ئوقۇغىنىدەك، ئىمام مۇقىم بولۇپ، نامازنى ئولتۇرۇپ باشلىسا، ئەگەشكۈچىمۇ ئولتۇرۇپ ئوقۇيدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11290

 
Hadith   840   الحديث
الأهمية: صلوا صلاة كذا في حين كذا، وصلوا صلاة كذا في حين كذا، فإذا حضرت الصلاة فليؤذن أحدكم، وليؤمكم أكثركم قرآنا


باشتېما:

بۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، ئۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، نامازنىڭ ۋاختى كەلگەندە بىرسىڭلار ئەزان ئوقۇسۇن، قۇرئاننى كۆپرەك بىلىدىغىنىڭلار ئىمام بولسۇن

عن أيوب، عن أبي قلابة، عن عمرو بن سَلِمة، قال -أي أيوب-: قال لي أبو قلابة: ألا تلقاه فتسأله؟ -أي تسأل عمرو بن سلمة- قال فلقيته فسألته فقال: كنا بماء ممر الناس، وكان يمرُّ بنا الرُّكبان فنسألهم: ما للناس، ما للناس؟ ما هذا الرجل؟ فيقولون: يزعم أن الله أرسله، أوحى إليه، أو: أوحى الله بكذا، فكنتُ أحفظ ذلك الكلام، وكأنما يَقَرُّ في صدري، وكانت العرب تَلَوَّم بإسلامهم الفتح، فيقولون: اتركوه وقومه، فإنه إن ظهر عليهم فهو نبي صادق، فلما كانت وقعة أهل الفتح، بادَر كلُّ قوم بإسلامهم، وبَدَر أبي قومي بإسلامهم، فلما قدم قال: جئتكم والله من عند النبي -صلى الله عليه وسلم- حقا، فقال: «صَلُّوا صلاة كذا في حين كذا، وصَلُّوا صلاة كذا في حين كذا، فإذا حضرت الصلاة فليؤذِّن أحدكم، وليَؤمَّكم أكثركم قرآنا». فنظروا فلم يكن أحد أكثر قرآنا مني، لما كنت أتلقى من الرُّكبان، فقدَّموني بين أيديهم، وأنا ابن ست أو سبع سنين، وكانت علي بُرْدة، كنت إذا سجدت تَقَلَّصت عني، فقالت امرأة من الحي: ألا تُغَطُّوا عنا اسْتَ قارئكم؟ فاشتروا فقطعوا لي قميصا، فما فرحتُ بشيء فرحي بذلك القميص.

ئەييۇپ ئەبۇ قىلابىدىن، ئەبۇ قىلابە ئەمرۇ ئىبنى سەلەمەدىن رىۋايەت قىلغان ھەدىستە ئەييۇپ مۇنداق دەيدۇ: ئەبۇ قىلابە ماڭا: «ئەمرۇ ئىبنى سەلەمە بىلەن كۆرۈشۈپ ئۇنىڭدىن ھەدىس سوراپ باقمامسەن؟» دېدى، مەن ئۇنىڭ بىلەن ئۇچرىشىپ ئۇنىڭدىن ھەدىس سورىدىم، ئۇ مۇنداق دېدى: بىز كىشىلەر ئۆتۈپ تۇرىدىغان سۇ بار جايدا ياشايتۇق، ئۆتكەن كارۋانلاردىن: «كىشىلەرنىڭ ئەھۋالى قانداق؟ پەيغەمبەرلىك دەۋىتى قىلىۋاتقان كىشى قانداق؟» دەپ سورايتۇق، ئۇلار: «ئۇ ئۆزىنى ئاللاھ ئەۋەتتى، ۋەھى قىلدى ياكى مۇنداق ۋەھى قىلدى دەيدۇ» دەيتتى، مەن ئۇ سۆزنى ئىسىمدە قالغۇدەك يادلىۋالاتتىم، ئەرەبلەر ئىسلامغا كىرىش ئۈچۈن غەلىبىنى كۈتىۋاتاتتى، ئۇلار: «ئۇنى ۋە قەۋمىنى قويۇڭلار، ئەگەر ئۇ قەۋمىنىڭ ئۈستىدىن غەلىبە قىلسا ئۇ راست پەيغەمبەر» دەيتتى، مەككە ئازاد بولغاندا ھەممە قەۋم مۇسۇلمان بولۇشقا ئالدىرىدى، داداممۇ ئۆز قەۋمىدىن ئىلگىرى مۇسۇلمان بولۇشقا ئالدىرىدى، دادام قايتىپ كەلگەن ۋاختىدا: «مەن سىلەرنىڭ يېنىڭلارغا ئاللاھ بىلەن قەسەم! ھەقىقى پەيغەمبەرنىڭ يېنىدىن كەلدىم، ئۇ پەيغەمبەر: «بۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، ئۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، نامازنىڭ ۋاختى بولغاندا بىرسىڭلار ئەزان ئوقۇسۇن، قۇرئاننى كۆپرەك بىلىدىغىنىڭلار ئىمام بولسۇن» دېدى، دەپ دادام ھەممەيلەنگە قارىدى، ئۇلارنىڭ ئېچىدە مەندىنمۇ قۇرئاننى كۆپ بىلىدىغان بىرسى يوق ئىدى، مەن كارىۋانلارغا ئۇچرىشىپ كۆپ سۈرىلەرنى ياد قىلىۋالغان ئىدىم، ئۇلار مېنى ئالدىغا چېقىرىپ ئىمام قىلدى، ئۇ ۋاقىتتا مەن ئالتە ياكى يەتتە ياشتا ئىدىم، مېنىڭ ئۇچامدىكى كىيىمدە سەجدە قىلسام كاسام ئېچىلىپ قالاتتى، مەھەللىمىزدىكى بىر ئايال: ئىمامىڭلارنىڭ كاسىسىنى يۆگەپ قويمامسىلەر؟ دېدى، ئۇلار رەخت سېتىۋىلىپ ماڭا بىر كۆينەك قىلىپ بەردى، مەن بىرەر نەرسىگە ئاشۇ كۆينەككە خۇرسەن بولغاندەك خۇرسەن بولمىغان ئىدىم

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
قال أيوب السختياني: قال لي أبو قلابة الجرمي: ألَا تلقى عمرو بن سلمة فتسأله عن الأحاديث التي عنده. قال: فلقيت عمرو بن سلمة فسألته، فقال عمرو بن سلمة: كنا بموضع ننزل به وكان موضع مرور الناس، وكان يمر بنا الركاب فنسألهم عن النبي -صلى الله عليه وسلم- وعن حال العرب معه، فيقولون يزعم أن الله أرسله، وأوحى إليه بكذا مما سمعوه من القرآن، فكنت أحفظ ذلك القرآن حفظًا متقنًا كأنه يُلصق في صدري، وكانت العرب تنتظر ولا تسلم حتى تُفتح مكة، فيقولون: اتركوه وقومه قريشا فإنه إن انتصر عليهم فهو نبي صادق. فلما فُتحت مكة أسرع كل قوم بإسلامهم، وأسرع أبي فأسلم أول قومه، وذهب إلى رسول الله -صلى الله عليه وسلم- فلما جاء من عنده قال: جئتكم والله من عند النبي -صلى الله عليه وسلم- حقا، وأخبرهم أنه -صلى الله عليه وسلم- قال لهم: صلوا صلاة كذا في وقت كذا، وصلوا صلاة كذا في وقت كذا، وإذا حضرت الصلاة فليؤذن أحدكم، وليؤمكم أكثركم حفظًا للقرآن. فنظروا فلم يكن أحد أكثر حفظًا للقرآن مني، لما كنت أتلقى الركاب وأحفظ منهم القرآن، فقدموني أصلي بهم وكان عمرى حينئذ ست أو سبع سنين، وكان عليَّ ثوب قصير كنت إذا سجدت انجمع عليَّ وانكشف عني، فقالت امرأة من قومي: ألا تغطوا عنا عورة قارئكم. فاشتروا لي قميصا فما فرحت بشيء فرحي بذلك القميص. ولا يستدل بهذا الحديث على عدم شرط ستر العورة في الصلاة لأنها واقعة حال فيحتمل أن يكون ذلك قبل علمهم بالحكم.
574;ەييۇپ سەختىيانى مۇنداق دەيدۇ: جۇرمى قەبىلىسىدىكى ئەبۇ قىلابە ماڭا مۇنداق دېدى: «ئەمرۇ ئىبنى سەلەمە بىلەن كۆرۈشۈپ ئۇنىڭ بىلىدىغان ھەدىسلىرىدىن سوراپ باقمامسەن؟» دېدى، مەن ئەمرۇ ئىبنى سەلەمە بىلەن كۆرۈشۈپ سورىدىم، ئەمىر ئىبنى سەلەمە مۇنداق دېدى: بىز كىشىلەر ئۆتۈشۈپ تۇرىدىغان جايدا ياشايتۇق، كارۋانلار ئۆتكەن ۋاقىتتا بىز ئۇلاردىن: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋە ئەرەبلەرنىڭ ئۇنىڭ بىلەن بولغان ئەھۋالىنى سورايتۇق، ئۇلار: «ئۇ ئۆزىنى ئاللاھ ئىۋەتتى ۋە مۇنداق ۋەھى قىلدى دەيدىكەن» دەپ ئاڭلىغان سۈرىلەرنى ئوقۇپ بېرەتتى، مەن ئاشۇ قۇرئان ئايەتلىرىنى قەلبىمگە ئورنىغىدەك پىششىق يادلىۋالاتتىم، ئەرەپلەر مەككە ئازاد بولغىچە مۇسۇلمان بولماي كۈتۈپ تۇردى، ئۇلار: ئۇنى ۋە ئۇنىڭ قەۋمى قۇرەيشنى ئۆز ھالىغا قويۇڭلار، ئەگەر ئۇ قۇرەيشلەر ئۈستىدىن غەلبە قىلسا ئۇ راست پەيغەمبەر دەيتتى، مەككە ئازاد بولغان ۋاقىتتا ھەممە قەبىلە مۇسۇلمان بولۇشقا ئالدىرىدى، بىزنىڭ قەۋمىمىزدىن دادام ھەممىدىن بۇرۇن مۇسۇلمان بولدى، دادام پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يىنىغا بېرىپ كەلگەندىن كېيىن مۇنداق دېدى: «مەن سىلەرنىڭ يېنىڭلارغا ئاللاھ بىلەن قەسەم! ھەقىقى پەيغەمبەرنىڭ يېنىدىن كەلدىم» دېدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۆزلىرىگە: «بۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، بۇ نامازنى مۇنداق ۋاقىتتا ئوقۇڭلار، نامازنىڭ ۋاختى بولغاندا، بىرسىڭلار ئەزان ئوقۇسۇن، قۇرئاننى كۆپرەك بىلىدىغىنىڭلار ئىمام بولسۇن» دېگەنلىكىنى يەتكۈزدى، ئۇلار قاراپ چىقتى، ئۇلارنىڭ ئېچىدە مەندىنمۇ قۇرئاننى كۆپ يادلىغان بىرسى يوق ئىدى، مەن كارىۋانلارغا ئۇچرىشىپ كۆپ سۈرىلەرنى يادىلىۋالغان ئىدىم، ئۇلار مېنى ئالدىغا چېقىرىپ ناماز ئوقۇپ بېرىشىم ئۈچۈن ئىمام قىلدى، ئۇ ۋاقىتتا مەن ئالتە ياكى يەتتە ياشتا ئىدىم، مىنىڭ ئۇچامدىكى قىسقا كىيىمدە سەجدە قىلسام ئېچىلىپ قالاتتىم، قەۋمىمىزدىكى بىر ئايال: «ئىمامىڭلارنىڭ ئەۋرىتىنى ياپمامسىلەر؟» دېدى، ئۇلار مەن ئۈچۈن كۆينەك سىتىۋالدى، مەن بىرىر نەرسىگە ئاشۇ كۆينەككە خۇرسەن بولغاندەك خۇرسەن بولمىغان ئىدىم. بۇ ھەدىس نامازدا ئەۋرەتنى يېپىش شەرت ئەمەس دېگەنلىكنى ئىپادىلىمەيدۇ، چۈنكى بۇ ۋەقە ئۇلار بۇ ھۆكۈمنى بىلىشتىن ئىلگىرى يۈز بەرگەن بولىشى مۇمكىن   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11296

 
Hadith   841   الحديث
الأهمية: إن صلاة الرجل مع الرجل أزكى من صلاته وحده، وصلاته مع الرجلين أزكى من صلاته مع الرجل، وما كثر فهو أحب إلى الله -تعالى-


باشتېما:

كىشىنىڭ بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ ساۋابى، يالغۇز ئوقۇغاندىن ئارتۇق؛ ئۇنىڭ ئىككى ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ پەزىلىتى، بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامازدىن ئارتۇقتۇر. ناماز قانچىكى كۆپ كىشى بىلەن ئادا قىلىنسا، ئاللاھ تائالاغا شۇنچە سۆيۈملۈك بولىدۇ

عن أُبَي بن كعب -رضي الله عنه-، قال: صلَّى بنا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يوما الصُّبح، فقال: أشَاهد فلان، قالوا: لا، قال: أشَاهد فلان، قالوا: لا، قال: «إن هَاتَين الصَّلاتين أثْقَل الصلوات على المنافقين، ولو تعلمون ما فيهما لأتَيْتُمُوهُمَا، ولو حَبْوا على الرُّكَب وإن الصَّف الأول على مِثْل صفِّ الملائكة ولو عَلِمْتُم ما فَضِيلَتُه لابْتَدَرْتُمُوهُ، وإن صلاة الرَّجل مع الرَّجل أَزْكَى من صلاته وحْدَه، وصلاته مع الرَّجُلين أَزْكَى من صلاته مع الرُّجل، وما كَثر فهو أحَبُّ إلى الله تعالى».

ئۇبەي ئىبنى كەئب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دېگەن: بىر كۈنى، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم بىزگە بامدات نامىزىنى ئوقۇپ بەرگەندىن كېيىن: پالانچى كەلدىمۇ؟ دەپ سورىدى. بىز: ياق، كەلمىدى، دېدۇق. ئۇ: پالانى كەلدىمۇ؟ دەپ سورىدى، بىز: ياق، دېدۇق. شۇنىڭ بىلەن، ئۇ مۇنداق دېدى: بۇ ئىككى ناماز مۇناپىقلارغا ھەقىقەتەن ئەڭ ئېغىر كېلىدىغان نامازلاردۇر. سىلەر بۇ ئىككى نامازنىڭ پەزىلىتىنى بىلگەن بولساڭلار، ئەلۋەتتە تىزىڭلار بىلەن ئۆمىلەپ بولسىمۇ كېلەتتىڭلار. جامائەتنىڭ بىرىنچى سېپى پەرىشتىلەرنىڭ سېپىگە ئوخشاش ئۇلۇغكى، ئۇنىڭ پەزىلىتىنى بىلەلىگەن بولساڭلار، بىرىنچى سەپتە تۇرۇشقا ئالدىرىغان بولاتتىڭلار. كىشىنىڭ بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ ساۋابى، يالغۇز ئوقۇغاندىن ئارتۇق؛ ئۇنىڭ ئىككى ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ پەزىلىتى، بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغاندىن ئارتۇقتۇر. ناماز قانچىكى كۆپ كىشى بىلەن ئادا قىلىنسا، ئاللاھ تائالاغا شۇنچە سۆيۈملۈك بولىدۇ

Esin Hadith Caption Arabic


"صلَّى بِنَا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- يوما الصُّبح، فقال: أشَاهد فلان، قالوا: لا، قال: أشَاهد فلان، قالوا: لا" والمراد بفلان وفلان: نَفر من المنافقين كما في رواية الدارمي، فقالوا: (لا، لنَفَر من المنافقين لم يشهدوا الصلاة).
"قال: إن هَاتَين الصَّلاتين أثْقَل الصلوات على المنافقين" والمراد بالصلاتين هنا: صلاة العشاء والفجر كما في حديث أبي هريرة -رضي الله عنه- في الصحيحين: (أثقل الصلاة على المنافقين: صلاة العشاء، وصلاة الفجر).
والأصل أن جميع الصلوات المكتوبة ثقيلة على    المنافقين، قال تعالى: (وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى) الآية[النساء: 142].
ولكن صلاة العشاء والفجر أشدهما ثقلا؛ وذلك لأن صلاة العشاء تكون في وقت الرَّاحة والتهيئة للنوم بعد كَدٍّ وتَعب في ذلك اليوم، وأما صلاة الفجر؛ فلأنها تكون في ألذ وقت ساعات النوم؛ ولهذا جاء في أذان الصُّبح قول (الصلاة خير من النُّوم).   
"ولو تعلمون ما فيهما" يعني: من الأجْر والفضل المترتب على أداء صلاة العشاء والفجر مع جماعة المسلمين في المسجد؛ لأن الأجر على قَدْرِ المَشَقَّة.
"لأتَيْتُمُوهُمَا ولو حَبْوا على الرُّكَب" أي: لقصدتم بيوت الله تعالى لأداء هاتين الصلاتين مع جماعة المسلمين ولو كان الإتيان إليهما حَبْوَا على أيديهم وركبهم، كما يحبو الصَّبي على يديه وركبتيه؛ وذلك فيما لو منعهم مانع من المشي إليها على أقدامهم ولا يفرطون في فضل الإتيان إليهما.
"وإن الصَّف الأول على مِثْل صفِّ الملائكة" الصف الأول: هو الذي يَلي الإمام مباشرة، والمعنى: أن النبي -صلى الله عليه وسلم- شَبَّه الصَّف الأول في قُربه من الإمام بصف الملائكة المقربين في قُربهم من الله عز وجل، لو أنكم تعملون ما الفضل المترتب على أداء الصلاة في الصَّف الأول لبَادرتم وتسابقتم إلى تحصيله من أجل الظَّفر بالأجر، وهو من جِنْس قوله -صلى الله عليه وسلم-: (لو يعلم الناس ما في النِّداء والصَّف الأول، ثم لم يجدوا إلا أن يستهموا عليه لاستهموا).
"وإن صلاة الرَّجل مع الرَّجل أَزْكَى من صلاته وحْدَه" أي: أن صلاة الرَّجل مع الرَّجل، أكثر أجرا من صلاته وحده.
"وصلاته مع الرَّجُلين أَزْكَى من صلاته مع الرُّجل" يعني: لو كانوا ثلاثة فهو أفضل من صلاة الرجلين؛ لكثرة العَدد.
"وما كَثر فهو أحَبُّ إلى الله تعالى" يعني: وكلما كثر الجمع فهو أفضل عند الله وأحب إليه.
وهذا يدل على فضل الجماعة؛ لأن صلاة الرَّجل مع الرَّجل أزكى من صلاته وحده، وصلاته مع الرجلين أزكى من صلاته مع الواحد، وكلما كان أكثر فهو أحب إلى الله عز وجل.

576;ىر كۈنى رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم بىزگە بامدات نامىزىنى ئوقۇپ بەرگەندىن كېيىن: پالانچى كەلدىمۇ؟ دەپ سورىدى. بىز: ياق، كەلمىدى، دېدۇق. ئۇ: پالانچى كەلدىمۇ؟ دەپ سورىدى، بىز: ياق، دېدۇق. بۇ يەردە پالانچى ۋە پالانچىدىن مەقسەت بىر تۈركۈم مۇناپىقلاردۇر. دارىمىنىڭ رىۋايىتىدە شۇنداق كەلگەن «نامازغا چىقمىغان بىر تۈركۈم مۇناپىقلار توغۇرلۇق سورىغاندا، ئۇلارنى يوق دېگەن» شۇنىڭ بىلەن، رەسۇلۇللاھ مۇنداق دېدى: بۇ ئىككى ناماز مۇناپىقلارغا ھەقىقەتەن ئەڭ ئېغىر كېلىدىغان نامازلاردۇر. بۇ ئىككى نامازدىن مەقسەت، خۇپتەن بىلەن بامدات نامىزى. بۇخارى ۋە مۇسلىم ئەبۇ ھۇرەيرەدىن رىۋايەت قىلغان ھەدىستە بۇ ئېنىق بايان قىلىنغان. «مۇناپىقلارغا ئەڭ ئېغىر كېلىدىغان ناماز خۇپتەن بىلەن بامدات» دېگەن. ئادەتتە مۇناپىقلارغا پەرز نامازلارنىڭ ھەممىسى ئېغىر كىلىدۇ، بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: «ئۇلار ناماز ئۈچۈن تۇرغاندا خوشياقماسلىق بىلەن تۇرىدۇ» سۈرە نىسا 142-ئايەت. بىراق بۇ ئىككى ناماز ئۇلارغا بەك ئېغىر كېلىدۇ. چۈنكى خۇپتەن نامىزى كۈندۈزدىكى ئېغىر چارچىغانلىقتىن ئارام ئالىدىغان، ئۇخلاشقا تەييارلىق قىلىدىغان ۋاقىتتا ئوقۇلىدۇ، بامدات نامىزى بولسا ئۇيقۇنىڭ ئەڭ شىرىن ۋاقىتلىرىدا ئوقۇلىدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن بامدات ئەزىنىدا "ناماز ئۇيقۇدىن ياخشى"، دېيىلىدۇ. «سىلەر بۇ ئىككى نامازنىڭ پەزىلىتىنى بىلگەن بولساڭلار» يەنى ئۇنىڭدىكى ئەجىر ساۋابنى، بۇ ئىككى نامازنى جامائەت بىلەن ئادا قىلغاندىكى پەزىلەتلەرنى بىلسەڭلار ئىدى، دېمەكچى. ساۋاب ۋە مۇكاپات جاپا مۇشەققەتكە قارىتا بولىدۇ. «ئەلىۋەتتە تىزىڭلار بىلەن ئۆمىلەپ بولسىمۇ كېلەتتىڭلار» يەنى بۇ نامازلارنى جامائەت بىلەن ئادا قىلىش ئۈچۈن مەسچىتلەرگە باراتتىڭلار، ھەتتا بۇ يولنى كىچىك بالىلار ئۆمىلىگەندەك ئۆمىلەپ بولسىمۇ باساتتىڭلار. بۇ ھال ئەگەردە ئۇلارنى مەسچىتكە قەدەم بېسىپ بېرىشتىن بىرەر نەرسە چەكلەپ قويسا، مەسچىتكە بېرىشتىن ۋاز كەچمەيدىغان ئىدى. جامائەتنىڭ بىرىنچى سېپى پەرىشتىلەرنىڭ سېپىگە ئوخشاش ئۇلۇغ، بىرىنچى سەپ دېگەن ئىمامنىڭ كەينىدىكى سەپ. بۇ يەردىكى مەنا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئىمامغا يېقىن بولغان سەپتىكى كىشلەرنى ئاللاھ تائالاغا يېقىن تۇرىدىغان مالائىكىلەرنىڭ سېپىگە ئوخشاتقان. ئەگەر سىلەر بىرىنچى سەپتە تۇرۇپ ناماز ئوقۇشنىڭ پەزىلىتىنى بىلەلىگەن بولساڭلار، ساۋابنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن ئۇنىڭدا تۇرۇشقا ئالدىرىغان بولاتتىڭلار، مۇسابىقىگە چۈشكەن بولاتتىڭلار. ئۇ رەسۇلۇللاھنىڭ بۇ سۆزىگە ئوخشايدۇ: ئەگەر كىشىلەر ئەزان ئېيتىشنىڭ ۋە ئالدىنقى سەپنىڭ ساۋابىنى بىلگەن بولسا، ئۇنىڭغا پەقەت چەك تاشلاش ئارقىلىقلا يەتكىلى بولىدىغان بولسا ئىدى، ئۇلار چەك تاشلاپ ئىرىشكەن بولاتتى. دېگەن بۇ سۆزىگە ئوخشايدۇ. بىر كىشىنىڭ يەنە بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ ساۋابى، يالغۇز ئوقۇغاندىن ئارتۇق. يەنى يالغۇز ئوقۇغان نامازنىڭ ساۋابىدىن كاتتا، ئۇنىڭ ئىككى ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ پەزىلىتى، بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغاندىن ئارتۇق. يەنى ئۈچ كىشى بولسا، ئىككى كىشى بولغاندىن ساۋابمۇ كاتتا بولىدۇ. سان كۆپ بولغانلىقتىن ساۋابمۇ كاتتا بولىدۇ. ناماز قانچىكى كۆپ كىشى بىلەن ئادا قىلىنسا، ئاللاھ تائالاغا شۇنچە سۆيۈملۈك بولىدۇ. سان قانچىكى كۆپ بولسا ئاللاھ تائالا شۇنچە سۆيۈملۈك. بۇ بولسا جامائەت نامىزىنىڭ پەزىلىتىنى بىلدۈرىدۇ. چۈنكى كىشىنىڭ بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ ساۋابى، يالغۇز ئوقۇغاندىن ئارتۇق، ئۇنىڭ ئىككى ئادەم بىلەن ئوقۇغان نامىزىنىڭ پەزىلىتى، بىر ئادەم بىلەن ئوقۇغاندىن ئارتۇقتۇر. ناماز قانچىكى كۆپ كىشى بىلەن ئادا قىلىنسا، ئاللاھ تائالاغا شۇنچە سۆيۈملۈك بولىدۇ   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   نىسائىي"سۇنەن نىسائىي"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11306

 
Hadith   842   الحديث
الأهمية: إذا أتى أحدكم الصلاة والإمام على حال، فليصنع كما يصنع الإمام


باشتېما:

سىلەرنىڭ بېرىڭلار نامازغا كەلگەندە ئىمام قانداق ھالەتتە بولسا ئىمامنىڭ قىلغىنىنى قىلسۇن

عن علي بن أبي طالب، ومعاذ بن جبل -رضي الله عنهما- مرفوعًا: «إذا أتى أحدُكم الصلاةَ والإمامُ على حال، فلْيصنعْ كما يصنع الإمامُ».

ئەلى ئىبنى ئەبۇ تالىپ ۋە مۇئاز ئىبنى جەبەل رەزىيەللاھۇ ئەنھۇلاردىن بايان قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «سىلەرنىڭ بېرىڭلار نامازغا كەلگەندە ئىمام قانداق ھالەتتە بولسا ئىمامنىڭ قىلغىنىنى قىلسۇن» دېگەن

 
ھەدىس چۈشەندۈرۈش بيان الحديث
 
إذا أتى أحدكم الصلاة والإمام على حال من قيام أو ركوع أو سجود أو قعود، فليوافق الإمام فيما هو فيه من القيام أو الركوع أو غير ذلك، ولا ينتظر حتى يقوم الإمام كما يفعله العوام.
587;ىلەرنىڭ بېرىڭلار نامازغا كەلگەندە ئىمام قىيامدىن ياكى رۇكۇدىن، سەجدىدىن ياكى تەشەھۇتتا ئولتۇرۇشتىن ئىبارەت قانداق ھالەتتە بولسا، بەزى كىشىلەردەك ئىمامنىڭ تۇرۇشىنى كۈتمەستىن ھەتتا ئىمام قىيامدىن ياكى رۇكۇدىن ياكى قايسى ھالەتتە بولسۇن ئىمامغا ئەگىشىپ، ئىمامنىڭ قىلغىنىنى قىلسۇن   --  سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)   →   تىرمىزىي"سۈنەن تىرمىزى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان
 
پايدىلانما: ھەدىس قامۇسى @ 11310



© EsinIslam.Com Designed & produced by The Awqaf London. Please pray for us